38 . و امّا حقّ طرفى كه تو بر او ادّعايى دارى اين است كه اگر آنچه ادّعا مى كنى حقّ توست در گفت و گو براى بيان مدّعا (و در مطالبه خود از او) لطيف و آرام باشى; چه شنيدن ادّعا (از خواهان) بر گوش خوانده، دشوار و گران مى آيد، و دليل خود را با نرمى به او بفهمانى و به او مهلت دهى و بيانى روشن و لطيفترين نرمشها را به كار گيرى و كشمكش او با بگومگوى خود، تو را از دليل آوردنت بازندارد چندان كه دليلت از دستت برود و نتوانى جبرانش كنى و به جايى برسى. ولا قوّة إلاّ بالله (و نيرويى نيست جز به خدا).
39 . و امّا حقّ كسى كه از تو رايزنى خواهد (و چاره جويد) اين است كه اگر رأى درستى به خاطرت رسيد در نصحيت (و خيرانديشى) براى او بكوشى و هرچه مى دانى به مشورتش بفهمانى و بگويى كه اگر تو به جاى او بودى چنان مى كردى و اين از آن روست كه او از سوى تو مهربانى و نرمى بيند; زيرا نرمش رمندگى را از ميانه بردارد و سختگيرى به جاى همدلى، رمندگى آرد. و اگر در كار او نظرى بر خاطرت نگذرد ولى ديگرى را بشناسى كه به رأى او اعتماد دارى و او را براى رايزنى خودت مى پسندى وى را به او معرّفى و رهنمايى كنى، و در حقّ او كوتاهى نورزى و از خيرانديشى برايش فروگذار نكنى. ولا قوّة إلاّ بالله (و نيرويى نيست جز به خدا).
40 . و امّا حقّ كسى كه تو از او رايزنى خواهى (و چاره جويى) اين است كه او را در نظر ناموافقى كه بر سبيل مشورت به تو دهد مُتّهم نكنى; زيرا مردم در زمينه آراءْ متفاوتند و نظرهاى مختلف دارند. و اگر به رأى او بدگمانى مختارى، امّا متَّهَم ساختن او كه به ديده تو شايسته رايزنى بوده است بر تو روا نيست و نيز از آنجا كه نظر خود را به خوبى به تو ارائه كرده و به نيكويى مشورت داده سپاسگزارى از او را فرومگذار. و اگر نظرى موافق خواست تو داد خدا را سپاس دار و آن رأى را با سپاسمندى از برادرت بپذير و منتظر فرصتى باش كه اگر او از تو مشورتى خواهد و چاره اى جويد همان گونه به او پاداش دهى. ولا قوّة إلاّ بالله (و نيرويى نيست جز به خدا).
41 . امّا حقّ اندرز خواه اين است كه به اندازه اى كه مى بينى شايستگى و توانايى پذيرفتن دارد (خيرخواهانه) اندرزش دهى (و گونه اى سخن گويى) و از راهى در آيى كه به گوشش خوش آيد و به اندازه اى كه عقلش توان دريافت دارد با او سخن گويى; زيرا هر عقلى را نوعى
