درس سي و يكم:خوش آهنگي
درس سى و يكم خوش آهنگى كلمات هر نوشته بايد به گونه اى كنار هم قرار گيرند كه صداى خواننده بى اختيار جنبش و تحرّك بيابد و گاه زير و گاه زبر گردد. البتّه نوع نوشته و موضوع و سبك آن در گزينش اين آهنگ بسيار نقش دارد. مثلاً براى نوشته هاى عارفانه و عاشقانه، بايد آهنگى نرم و لطيف در جمله جارى باشد; و براى نوشته هاى حماسى بايد از آهنگى هيجان انگيز و شورآفرين بهره جُست. در متن زير، به خوبى مى توان خوش آهنگى و تأثير گذارى جمله ها را احساس كرد: همه چيز با زبان حال به ستايش او مشغول است. كشتزارها، جنگل ها، تپّه ها، و ماهورها همه از عظمت او سخن مى گويند. در هر كرانه نام او طنين انداز است. دريا غرّش كنان بزرگى او را وصف مى كند. طبيعت با حق شناسى سرود بخشندگى او را مى خواند و آفريدگار خويش را مى ستايد... در لرزش هر بيشه و در زمزمه هر جويبار، نام او به گوش مى رسد. هر بادى كه مىوزد، اين نام را تا گنبد آسمان كه با لطف و مهر او بر بالاى ابرها استوار شده، بالا مى برد... . در قطعه زير نيز طنين و آهنگى خاصّ بر جمله ها حاكم است كه سبب شده خواننده علاوه بر حَظّ محتوايى، لذّتى ديدارى و شنيدارى نيز از خواندن و شنيدن آن ببرد : حكمت تعليم است و موعظه تكرار. حكمت براى آگاهى است و موعظه براى بيدارى. حكمت مبارزه با جهل است و موعظه مبارزه با غفلت. سر و كار حكمت با عقل و فكر است و سر و كار موعظه با دل و عاطفه. حكمت ياد مى دهد و موعظه يادآورى مى كند. نيز عنايت كنيد كه در اين جمله، دو بخش چهار واحدى با كسره هاى متوالى چه طنين مناسبى پديد آورده اند:
