ـ همزه پيش از مصوّت بلند «اى» به صورت « ئـ » نوشته مى شود:
مرئى ـ لئيم ـ جبرئيل ـ ميكائيل ـ عزرائيل ـ رئيس ـ زئير ـ بمبئى. ـ اكثر كلمات خارجى را همان گونه كه تلفّظ مى كنيم، مى نويسيم:
بوئنوس آيرس ـ سوئد ـ سوئز ـ رافائل ـ بوسوئه ـ نوئل ـ زئوس ـ كاكائو ـ شائول ـ تئاتر ـ رئاليست ـ اورلئان ـ لائوس. ـ همزه در كلمه «ابن» چنانچه بين دو اسم خاص قرار گيرد، حذف مى شود: على
بن ابى طالب ـ محمّد
بن عبداللّه(صلى الله عليه وآله). در مواردى كه كلمه «ابن» در اول سخن قرار گيرد يا بين دو اسم فاصله بيفتد، همزه آن حذف نمى شود: على [بخش 1]
ابن ابى طالب(عليه السلام).
ابن سينا از حكماى بزرگ اسلام است.
91. همزه در پايان كلمه فقط در كلمات عربى به كار مى رود و بايد از كاربرد آن در كلمات فارسى پرهيز كرد. شيوه نگارش همزه پايانى به شرح زيراست: ـ پس از مصوّت كوتاه « ـَ » به صورت «أ» نوشته مى شود:
مبدأ ـ منشأ ـ ملجأ. ـ همزه اين گونه كلمات هنگام چسبيدن به «ى» به صورت زير نوشته مى شود:
مبدئى ـ منشئى ـ ملجئى. ـ پس از مصوّت كوتاه «و» به «ؤ» تبديل مى شود:
لؤلؤ ـ تلألؤ. ـ هنگامى كه به اين گونه كلمات «ى» بپيوندد، به شكل زير نوشته مى شود:
لؤلؤى ـ تلألؤى . ـ غير از موارد ياد شده، همزه در آخر كلمه به شكل «ء» نوشته مى شود:
جزء ـ سوء ـ شىء. ـ هنگامى كه به اين گونه كلمات «ى» بپيوندد، به صورت زير نوشته مى شود:
جزئى ـ سوئى ـ شيئى.
92. همان گونه كه گفته شد، همزه پايانى فقط در كلمات عربى به كار مى رود. از اين رو، در پايان كلمات فارسى، نبايد همزه به كار برد. مثلا
«بها» (= ارزش) كلمه فارسى است و بدون همزه نوشته مى شود و در حالت اضافه «ى» مى گيرد:
بهاى كتاب.
93. از آوردن همزه پس از الف در پايان كلمات عربى، معمولاً پرهيز مى شود:
بنويسيم ننويسيم شهدا شهداء
انبيا انبياء
ابتدا ابتداء
رجا رجاء اين گونه كلمات در حالت پيوند، «ى» مى گيرند:
شهداى انقلاب ـ
انبياى الهى ـ
ابتداى كار ـ
رجاى واثق.
