تلفظ مى شود، در حقيقت «ى» است و بايد به صورت « يـ » نوشته شود:
بنويسيم ننويسيم آيين آئين
آيينه آئينه
پايين پائين
مى گوييم مى گوئيم
بفرماييد بفرمائيد
رويين روئين
پاييز پائيز
مى آييم مى آئيم
گفتوگويى گفتوگوئى ـ كلمه «زائو» از اين قاعده مستثنا است.
«همزه در كلمات عربى» 90. همزه ميان كلمه در كلمات عربى و ساير واژه هاى بيگانه تابع قواعد زير است: ـ همزه پس از مصوّت كوتاه « ـَ » و پيش از مصوّت بلند «آ» به صورت «آ» نوشته مى شود:
مآل ـ مآخذ ـ لآلى ـ منشآت ـ مآب. ـ همزه پس از حرف ساكن و پيش از مصوّت بلند «آ» به صورت «آ» نوشته مى شود:
قرآن ـ مرآت. ـ همزه پس از مصوّت كوتاه « ـُ » به صورت «ؤ» نوشته مى شود:
مؤدّب ـ مؤمن ـ مؤسّس ـ مؤتمن ـ رؤيت ـ مؤثّر ـ سؤال ـ مؤيّد . ـ همزه پس از مصوّت هاى كوتاه « ـَ » و « ـِ » به صورت « ئـ » نوشته مى شود:
ائتلاف ـ تبرئه ـ تخطئه ـ سيّئات ـ لئام. ـ همزه مفتوحِ پس از حرف ساكن با پايه «ا» نوشته مى شود:
جرأت ـ نشأت ـ هيأت ـ مسأله. ـ همزه مفتوح پس از مصوّت «ا» با پايه ( ئـ ) نوشته مى شود:
قرائت ـ دنائت ـ برائت. ـ همزه متحرّك پيش از مصوّت بلند «اُو» به تبعيت از مصوّت، به صورت «ؤ» نوشته مى شود:
شؤون ـ مسؤول ـ رؤوس ـ رؤوف ـ مرؤوس ـ مؤونت. ـ همزه مكسور پس از مصوّت بلند «آ» در كلمات عربى رايج در زبان فارسى به صورت «ى» تلفّظ و نوشته مى شود:
رايج ـ عايد ـ فوايد ـ شمايل ـ طايفه ـ دقايق ـ نايب. مگر در مواردى كه كلمه نامأنوس يا ناآشنا و يا نادرست به نظر آيد:
زائر ـ مسائل ـ مصائب ـ صائب ـ رسائل ـ جائر ـ خائف ـ سائل ـ قائم ـ ملائكه. 