تبیان، دستیار زندگی

مقدمه چاپ سوم
مقدمه
بخش اول: كليات
فصل اول: علوم قرآنى و سير تاريخى نگارش‏هاى آن
پيشگامان تدوين علوم قرآنى
مطالعه آزاد
سير تاريخى نگارش‏ها در سده‏هاى مختلف
گزيده مطالب
گزيده مطالب
فصل دوم: عناوين قرآن
الف) اسامى قرآن
ب) اوصاف قرآن
گزيده مطالب
فصل سوم: معانى قرآن
گزيده مطالب
فصل چهارم: وجه نامگذارى قرآن
گزيده مطالب
فصل پنجم: عربى بودن قرآن
گزيده مطالب
مطالعه آزاد
علت علم بودن قرآن
گزيده مطالب
پرسش
پژوهش
بخش دوم: تاريخ قرآن (1) وحى
هدف هاى آموزشى اين بخش عبارتند از:
برخى از منابع مهم براى مطالعه آزاد و پاسخ يابى قسمت پژوهش عبارتند از:
فصل اول: مقدمه
تعريف وحى
گزيده مطالب
فصل دوم: وحى در قرآن
گزيده مطالب
فصل سوم: وحى نبوى و اقسام آن
اقسام وحى نبوى
گزيده مطالب
فصل چهارم: چگونگى وحى مستقيم
گزيده مطالب
فصل پنجم: چگونگى وحى غيرمستقيم
گزيده مطالب
پرسش
پژوهش
بخش سوم: تاريخ قرآن (2) نزول قرآن
هدف هاى آموزشى اين بخش عبارتند از:
برخى از منابع مهم اين بخش عبارتند از:
فصل اول: نزول قرآن و بعثت
آراى مختلف در زمان نزول قرآن و بعثت:
گزيده مطالب
فصل دوم: نزول دفعى; تدريجى
الف) نزول دفعى
ب) نزول تدريجى
گزيده مطالب
فصل سوم: اسباب نزول
الف) تعريف اسباب نزول
ب) فوايد شناخت اسباب نزول
ج)عموميت لفظ يا خصوصيت سبب؟
د) ميزان اعتبار روايات اسباب نزول
گزيده مطالب
فصل چهارم: آيه و سوره در قرآن
الف) معناى آيه (1)
ب) معناى سوره
ج) فلسفه تقسيم قرآن به سوره ها
د) دسته بندى سوره ها
ه) عدد سوره ها، آيه ها و كلمات قرآن
و) اسامى سوره هاى قرآن
ز) نامگذارى: توقيف; اجتهاد
مطالعه آزاد
گزيده مطالب
فصل پنجم: آيه و سوره، اولين و آخرين
گزيده مطالب
فصل ششم: سوره هاى مكى و مدنى
الف) فايده اين تقسيم
ب) ضابطه اين تقسيم
ج) ويژگى هاى سوره هاى مكى و مدنى
د) جدول سوره هاى مكى و مدنى
آيات مستثنيات
گزيده مطالب
پرسش
پژوهش
بخش چهارم: تاريخ قرآن (3) تدوين قرآن
برخى از اهداف آموزشى اين بخش عبارتند از:
برخى از منابع مهم اين بخش عبارتند از:
فصل اول: تدوين قرآن در زمان رسول خدا(ص)
مقدمه
مرحله حفظ قرآن
مرحله كتابت قرآن
كاتبان وحى
ابزار كتابت قرآن
چگونگى كتابت آيات قرآن
توقيفى بودن يا نبودن نظم آيات
حافظان و جامعان قرآن كريم
گزيده مطالب
ويژگى هاى مصحف على(ع)
سرنوشت مصحف على بن ابى طالب(ع)
گزيده مطالب
ويژگى هاى مصحف على(ع)
سرنوشت مصحف على بن ابى طالب(ع)
گزيده مطالب
فصل سوم: جمع آورى قرآن در زمان خليفه اول
مقدمه
ادله معتقدان به جمع آورى قرآن پس از رحلت پيامبر(ص)
جنگ يمامه و پيامدهاى آن
كيفيت جمع دوم (جمع در زمان ابوبكر) به دست زيد بن ثابت
ادله معتقدان به جمع آورى قرآن قبل از رحلت
جمع صحف يا مصحف؟
مصاحف صحابه
مصحف ابى بن كعب
ويژگى هاى مصحف ابى بن كعب
مصحف عبد الله بن مسعود
ويژگى هاى مصحف ابن مسعود
گزيده مطالب
فصل چهارم: جمع آورى خليفه سوم
الف) انگيزه يكى كردن مصاحف
ب) تشكيل گروه توحيد مصاحف
ج) چگونگى و مراحل انجام كار
د) تعداد مصاحف عثمانى
ه) خصوصيات مصاحف عثمانى
و) سرنوشت مصاحف عثمانى
ز) توقيفى بودن يا نبودن ترتيب سوره ها
ح) نظر ائمه(ع) در برابر جمع دوم و سوم
گزيده مطالب
فصل پنجم: اعراب و اعجام قرآن
الف) خط قرآن
اعجام قرآن
تغيير رسم الخط قرآن
نمونه هايى از رسم الخط مخصوص قرآن
گزيده مطالب
پرسش
پژوهش
بخش پنجم : تاريخ قرآن (4) قراءات قرآن
هدف هاى آموزشى اين بخش عبارتند از:
برخى از منابع مهم اين بخش عبارتند از:
فصل اول : مراحل پيدايش قراءات
عوامل پيدايش اختلاف قراءات
گزيده مطالب
فصل دوم : عدم تواتر قراءات
گزيده مطالب
فصل سوم: احرف سبعه
روايات احرف سبعه از طرق عامه
روايات احرف سبعه از طرق اماميه
ميزان اعتبار اين روايات از ديدگاه اماميه
مفاد روايات از ديدگاه عامه
مطالعه آزاد
انواع اختلاف قراءات
الف) نظر ابن قتيبه
ب) نظر ابن جزرى
ج) نظر ابو الفضل رازى
د) نظر صبحى صالح
گزيده مطالب
فصل چهارم: حصر قراءات
مقدمه
ابن مجاهد در كرسى قراءت قرآن
ابن مجاهد و قراءات سبع
قراى سبعه
نكاتى درباره قاريان هفت گانه
گزيده مطالب
فصل پنجم: ضابطه قبول قراءات
گزيده مطالب
پرسش
پژوهش
بخش ششم: تحريف ناپذيرى
اهداف مورد نظر در اين بخش:
برخى از منابع مهم در اين بخش:
فصل اول: كليات
مقدمه
اهميت ويژه با توجه به نظرگاه شيعه
تعريف تحريف
اقسام تحريف:
گزيده مطالب
فصل دوم: آراى دانشمندان اسلامى
ميرزاى نورى و فصل الخطاب
گزيده مطالب
فصل سوم: دلايل عدم تحريف
اول: دليل قرآنى; مانند آيه حفظ و آيه عدم اتيان باطل
دوم: دليل روايى
سوم: دليل عقلى
چهارم: تحليل تاريخى
پنجم: اعجاز قرآن
ششم: شيوه هاى اختصاصى و انحصارى قرآن در ايجاد مصونيت براى خويش
هفتم: وجوب قراءت يك سوره كامل پس از حمد در نمازهاى واجب روزانه
هشتم: «ذكر» بودن قرآن
نهم: استناد امامان معصوم: به آيات قرآن
دهم: ضرورت تواتر قرآن
گزيده مطالب
فصل چهارم: شبهات قائلان به تحريف
شبهات دوازده گانه
گزيده مطالب
پرسش
پژوهش
بخش هفتم: اعجاز قرآن (مانند ناپذيرى)
هدف هاى آموزشى مورد نظر در اين بخش:
برخى از منابع مهم در اين بخش:
اعجاز و معجزه در اصطلاح
بهترين معجزه (فلسفه تنوع معجزات)
ويژگى هاى ديگر قرآن
گزيده مطالب
فصل دوم: تحدى (مبارزه طلبى)
آيات تحدى در قرآن
نكاتى راجع به آيات تحدى
سير نزولى يا صعودى آيات تحدى
نظريه صرفه
معارضه با آيات تحدى
گزيده مطالب
فصل سوم: ابعاد اعجاز قرآن (وجوه اعجاز)
1. شخصيت پيامبر
2. فصاحت و بلاغت (اعجاز بيانى)
3. آموزه ها و معارف عالى (اعجاز معانى)
4. هماهنگى و عدم وجود اختلاف
5. خبرهاى غيبى
6. طرح مسائل دقيق علمى
7. آفرينش هاى هنرى
8. اعجاز عددى
گزيده مطالب
پرسش
پژوهش
بخش هشتم: ناسخ و منسوخ
برخى از منابع مهم در اين زمينه عبارتند از:
درآمد
فصل اول: سير نگارش هاى ناسخ و منسوخ (مطالعه آزاد)
گزيده مطالب
فصل دوم: تعريف لغوى و اصطلاحى نسخ
مطالعه آزاد
گزيده مطالب
فصل سوم: شروط نسخ
شرايط حكم منسوخ (حكم اول)
شرايط حكم منسوخ به (حكم دوم)
شرط ناسخ
تعريف اصطلاحى
گزيده مطالب
فصل چهارم: امكان و وقوع نسخ
گزيده مطالب
فصل پنجم: شبهات منكران نسخ (مطالعه آزاد)
فصل ششم: اقسام نسخ
الف) نسخ تلاوت و حكم
ب) نسخ تلاوت بدون حكم
فصل ششم: اقسام نسخ
الف) نسخ تلاوت و حكم
ب) نسخ تلاوت بدون حكم
ج) نسخ حكم بدون تلاوت
گزيده مطالب
فصل هفتم: عاشقان نسخ
گزيده مطالب
فصل هشتم: بررسى آيات ناسخ و منسوخ
گزيده مطالب
پرسش
پژوهش
بخش نهم: محكم و متشابه
موضوعات اساسى در اين بخش عبارتند از:
برخى از منابع مهم در اين بخش:
محكم و متشابه
مقدمه
فصل اول: محكم و متشابه
تعريف محكم و متشابه
تعيين محكم و متشابه (آرا و نظريات)
گزيده مطالب
فصل دوم: حكمت وجود متشابهات در قرآن
گزيده مطالب
فصل سوم: نمونه هايى از متشابهات (1)
مرورى بر آيات متشابه
الف) اوصاف الهى
ب) افعال الهى
گزيده مطالب
فصل چهارم: تأويل
الف) تأويل چيست؟
ب) آيا علم به تأويل مختص خداوند است؟
گزيده مطالب
پرسش
پژوهش
بخش دهم: هفتاد نكته درباره قرآن كريم (مطالعه آزاد)
مقدمه
هفتاد نكته قرآنى
پرسش
پژوهش
كتابنامه