گزارشی از جامعة المرتضی (ع)
اولین مرکز تربیت مبلغ و آموزش زبان بین‌الملل در قم
مبلغ بین‌الملل با جبهه و صحنه سخت مبارزه و جهاد مواجه است. این طور نیست که برای مبلغ بین‌الملل در کشورهای دیگر فرش قرمز پهن کرده باشند، برای او کارت دعوت فرستاده باشند و او هم در کمال راحتی به سفر تبلیغی و توریستی رفته باشد. کسی که به سفرهای تبلیغی بین‌الملل می‌رود، این طور نیست که جوانان و مردم آن کشور آماده پذیرش پند و موعظه باشند و یا بخواهند پای صحبت‌های آن مبلغ بنشینند.
گفت‌وگو از: قربان اسلامی نژاد
تبلیغ در سطح بین‌الملل و تربیت مبلغ بین‌المللی از جمله مطالبات مقام معظم رهبری از حوزه علمیه مقدسه قم است. سازمان‌ها و مؤسساتی در قم هستند که اقدام به اعزام مبلغ به خارج از کشور می‌کنند. در جوار حرم بی بی فاطمه معصومه - سلام الله علیها -، مؤسسه‌ای فعال در این زمینه اقدام به تربیت مبلغ بین‌الملل و آموزش زبان بین‌المللی می‌کند؛ بنابراین به سراغ مؤسسه جامعة المرتضی - علیه السلام - رفتیم تا بیشتر از چند چون این موسسه علمی-فرهنگی باخبر شویم.
حجت الاسلام والمسلمین احمد زادهوش رئیس جامعه المرتضی - علیه السلام - که خود از مبلغین فعال در عرصه بین‌الملل است، با تشریح فعالیت‌های این مؤسسه گفت: در سال ۸۶ فرصت مناسبی ایجاد شد تا به همراه گروهی از نخبگان حوزه، خدمت رهبر انقلاب برسیم. درآن جلسه‌ی خاص، فرصت را مغتنم شمرده و از دغدغه تبلیغ در سطح بین‌الملل و تأسیس مؤسسه تربیت مبلغ و آموزش زبان درحوزه بین‌الملل حرف‌هایی گفتیم.
با توجه به این که حوزه وظیفه نظارت برای صدور انقلاب را به عهده دارد، اما متأسفانه در زمینه تربیت مبلغ و آموزش زبان بین‌الملل کار خاصی صورت نگرفته، لذا نواقص بسیار جدی وجود دارد.
رهبر انقلاب با شنیدن این سخنان، از مطالبات جدی خود در این زمینه گفتند و برای این کار خواستند تا گروهی مسؤولیت تشکیل این مؤسسه را در قم به عهده بگیرد.
بعد از این جلسه، با جمع‌بندی صورت گرفته به اتفاق بعضی از دغدغه‌مندان متوجه شدیم در قم هیچ نهاد و سازمانی عهده‌دار چنینن کاری نیست و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی تنها نهادی است که در قم اعزام، جذب مبلغ، حمایت مالی و پشتیبانی می‌کند و عملاً کاری به تربیت مبلغ و آموزش زبان ندارد. در ادامه به این نتیجه رسیدیم که به کمک خیرین اقدام به چنین کاری کنیم.
تأسیس مؤسسه جامعة المرتضی - علیه السلام -
بعد از دو سال کار مطالعاتی، مصاحبه‌های متعدد با اشخاص، صاحب‌نظران و هماهنگی با مراکز مختلف حوزه، در مرحله اول اقدام به تشکیل شورای سیاستگذاری و در مرحله بعد، کار جذب شروع شد و نهایتاً در سال۹۰، به صورت رسمی مؤسسه با نام جامعة المرتضی - علیه السلام - تأسیس گردید. سپس با فراخوان گسترده در میان حوزویان، اولین دوره آموزش زبان در حوزه بین‌الملل شروع شد.
هدف تأسیس و اولویت اصلی مؤسسه جامعة المرتضی - علیه السلام -
مهمترین هدف اصلی، تربیت مبلغ و زبان‌دان در حوزه بین‌الملل و و همچنین تأمین نیازهای دینی کشورهای خارجی است. اولویت اصلی جامعة المرتضی - علیه السلام -، مخاطبان غیرمسلمان هستند. برای همین در کشورهای اسلامی قصد ورود نداریم و اقلیت مسلمان مهاجر بقیه کشورها هم هدف این مؤسسه نیستند. این حرف بدان معنا نیست که اصلاً با آنها کاری نداریم و یا با آنها در ارتباط نیستیم، چون این دسته افراد راه را شناختند و از طریق نهاد و سازمان و دفاتر بیوت مراجع حمایت فکری و عقیدتی می‌شوند، از این رو نگاه جامعه [جامعة المرتضی] به این گروه‌ها نیست؛ به همین دلیل عمده فعالیت این جامعه در کشورهای خاص طراحی شده است. در مرحله اول آموزش زبان چینی و تربیت مبلغ به خاطر وسعت، نوع مردم و جمعیت زیاد انتخاب گردید، درکشور چین ۱ میلیارد و ۳۲۰ میلیون نفر مخاطب وجود دارد که این تعداد آمادگی پذیرش دین را دارند.
در تاریخ حوزه‌های علمیه و به خصوص در این چند دهه اخیر، هیچ‌گاه توجهی به آموزش زبان چینی نشده بود و کسی برای آموزش این زبان اقدامی نکرده، ولی در این مؤسسه در حال حاضر سه گروه آموزش زبان چینی راه‌اندازی شد و بعد از آموزش تعدادی از مبلغین به این کشور برای تبلیغ سفر اعزام شده‌اند و کاملاً در ابتدای راه هستیم و هنوز اقدامات مؤثری صورت نگرفته است.
آموزش زبان روسی
در مرحله بعد آموزش زبان روسی، فرانسه، پرتغالی و اسپانیایی به دلیل اهمیت این نوع زبان‌ها و جمعیت انبوه کشورهایی که زبان اول آنها است و یا زبان دوم مردم آنها می‌باشد و فرصت مناسب این نوع کشورها، مورد توجه جدی مؤسسین جامعة المرتضی - علیه السلام - قرار گرفت.
زبان پرتغالی هم مانند روسی است. کشوری مانند برزیل با ۲۰۰ میلیون جمعیت و فضای خوب تبلیغ، آزادی فرهنگ و مردم منعطفی که در این کشور وجود دارد ما را برآن داشت تا اقدام به آموزش زبان و تربیت مبلغ پرتغالی کنیم و حتی با توجه به آزدای خوب فرهنگی که در این نوع کشور است می‌توان اقدام به تأسیس مرکز اسلامی هم کرد و تا حالا این کارصورت گرفته است.
زبان فرانسه
در حال حاضر۵۰ کشور دنیا که عمده آنها آفریقایی هستند، گویش زبان دوم آنها فرانسه بوده و این مسأله برای اعزام مبلغ و آموزش زبان فرانسوی هم بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
زبان انگلیسی
به لحاظ این که طی دو سال گذشته، فراگیری زبان انگلیسی در حوزه، شایع شده به همین دلیل اقدام به آموزش زبان انگلیسی در این مؤسسه نشده است، ولی تمهیداتی برای آن در نظر گرفته شده، تا درسها در این مؤسسه به صورت انگلیسی برای کسانی که این زبان را یاد گرفته‌اند، برگزار شود و در حال حاضر ۶ زبان در این مؤسسه به زبان‌دانان مبلغ بین‌الملل آموزش داده می‌شود.
دروس آموزشی مبلغین بین‌المللی
آشنایی با مسیحیت، آشنایی با علم ارتباطات، آشنایی با ادیان شرقی، آشنایی با ساختار سیاسی دنیا، فلسفه غرب، فرهنگ و رسوم ملل و شیوه‌های تبلیغ نوین از جمله کتاب‌های آموزشی در این مؤسسه به مبلغین بین‌الملل است.
پذیرش مبلغین
پذیرش در اردبیهشت هر سال از میان داوطلبین به دو صورت کتبی و مصاحبه انجام می‌شود و داوطلبینِ پذیرفته شده، در طی دو سال و نیم، آموزش‌های لازم را می‌گذرانند تا به سطح آمادگی کامل و لازم برسند. دانش‌پژوهانی که در این مؤسسه دوره‌های دوسال و نیم را گذرانده باشند، در ابتدا یک سفر تمهیدی برای آمادگی سفرهای تبلیغی به کشورهای هدف خواهند رفت و کسانی که در این مؤسسه دانش‌پژوه نبوده‌اند، ولی یکی از ۷ زبان را مسلط باشند، در آزمون علمی جامعة المرتضی شرکت و قبولی را کسب کرده باشند برای اعزام به عنوان مبلغ بین‌الملل مورد حمایت این مؤسسه قرار خواهند گرفت.
فارغ‌التحصیلان مؤسسه جامعة المرتضی
از سال۹۰ تا الان۲۰۰ نفر برای آموزش زبان و تبلیغ بین‌الملل در این جامعه ثبت نام کرده‌اند که از این میان ۱۳۰ نفر در حال آموزشند و ۷۰ نفر فارغ‌التحصیل شده‌اند. هر ساله برای آموزش دوره‌ها از میان طلاب واجدالشرایط ثبت نام می‌شود. برای دوره زبان چینی: ۳ دوره، اسپانیا: ۲ دوره، روسی: ۲ دوره و انگلیسی نیز ۵ دوره ثبت نام شده است.
شاخصه‌ها و نوع فعالیت مبلغین در کشورهای هدف
مبلغ بین‌الملل باید دارای شاخصه‌هایی مانند توان علمی بالا، مبلغ فعال و بالفعل و موفق در کشور، جاذبه مناسب و پاسخگویی مفید و مؤثر به نیازهای مخاطب باشد تا بتواند به خوبی تأثیرگذار باشد.
مکان‌ها و کشورهایی که مبلغ می‌رود دو گونه است: در بعضی از کشورها آزادی سیاسی و اجتماعی کامل وجود دارد، مانند روسیه، امریکا، برزیل و افریقا و مبلغ می‌تواند به طور علنی و شفاف اقدام به تأسیس مرکز اسلامی، مرکز مشاوره و تولید رسانه و سایر فعالیت‌های تبلیغی کند؛ از جمله اقدامات مبلغ بین‌الملل، ارتباط گیری با کلیسا، برگزاری نشست‌های علمی مشترک با سایر ادیان و فرق و مسیحی‌ها است.
در بعضی کشورها مانند چین مبلغ به صورت شفاف و علنی، از آزادی برای فعالیت برخوردار نیست و دارای فضای بسته و محدود بوده و مبلغ مجبور است، اقدام به شناسایی افراد، جذب و اقدام به آموزش‌های غیررسمی بدون تابلو، یعنی بدون تأسیس مرکز اسلامی و ... کند؛ از جمله فعالیت‌های مبلغ در این نوع کشورها، حضور درکنفرانس‌های علمی و شبکه‌های اجتماعی و سایبری است و می‌تواند مخاطبین خود را از این طریق شناسایی و با آنها گفت‌وگو کند.
تعداد اعزام
از سال۹۰ تا کنون¬۱۶۰ مورد از میان فارغ‌التحصیلان دوره در جامعة المرتضی - علیه السلام - در دو قالب کوتاه مدت بین۱۰ تا ۲۰ روز و بلندمدت، چند ماه، برای کنفرانس‌های علمی و سخنرانی در دانشگاه‌ها و ارائه مقالات علمی در خارج کشور اعزام شده‌اند و این اعزام‌ها مربوط به فصل خاص مانند ماه رمضان و محرم نیست چون آنها این مسائل را ندارند، در همه فصل‌ها امکان اعزام وجود دارد.
سختی فعالیت تبلیغ بین‌الملل
چهره اسلام و مسلمانان در شرائط حساس که گروه‌های تکفیری و داعش، حضور دارند مورد خدشه قرار گرفته و در حال حاضر مردم کشورهای دیگر نظر خوبی به مسلمانان ندارند و وضعیت مسلمانان بسیار پرمخاطره است و قانون بعضی کشورهای هدف، کمتر اجازه فعالیت دینی می‌دهد. این موارد سفرهای تبلیغی در حوزه بین‌الملل را بسیار دشوار و با خطرهای امنیتی و روحی مواجه کرده است.
مبلغ بین‌الملل با جبهه و صحنه سخت مبارزه و جهاد مواجه است. این طور نیست که برای مبلغ بین‌الملل در کشورهای دیگر فرش قرمز پهن کرده باشند، برای او کارت دعوت فرستاده باشند و او هم در کمال راحتی به سفر تبلیغی و توریستی رفته باشد. کسی که به سفرهای تبلیغی بین‌الملل می‌رود، این طور نیست که جوانان و مردم آن کشور آماده پذیرش پند و موعظه باشند و یا بخواهند پای صحبت‌های آن مبلغ بنشینند.
شاخصه‌های مبلغ بین‌الملل موفق
مبلغ بین‌المللی موفق کسی است که بتواند چهره به چهره با جوانان صحبت کند، تنها به داشته‌های حوزوی خود اکتفاء نکند، راه‌های تأثیرگذاری، نحوه ارتباط‌گیری با مخاطبان را خوب بداند و از طریق ایجاد اعتماد، حضور در محافل علمی و گفت‌وگوی بین ادیانی بتواند فرهنگ را تبلیغ کند و از رسانه شناخت کافی داشته باشد.
مبلغ بین‌الملل باید فعال و با حضور جدی در رسانه و فضای مجازی، آماده پاسخگویی به سؤالات، آماده تولید برنامه در رسانه و حضور جدی در فضای مجازی و سایبری و اهل مطالعه و تعامل با مخاطبین باشد.
باید بداند جوان روسی و آلمانی با جایزه و تشویق قطعاً پای سخنرانی نمی‌آید، چون نیاز مالی ندارد، بلکه مبلغ باید در جوان اروپایی ایجاد معنویت کند تا بتواند حرف‌های دین را به او منتقل کند و این حقیقتاً کار سخت و دشواری است که جز با مطالعه، تمرین و آمادگی از قبل امکان‌پذیر نیست.
بهترین روش آمادگی برای مبلغ بین‌الملل
بهترین روش آمادگی برای مبلغ بین‌الملل این است که جهان‌گردانی که به اسم توریست و با هزینه خود وارد ایران می‌شوند، با آنها وارد گفت‌وگو و تعامل شود و ارتباط برقرار کند؛ اگر مبلغ در برخورد با فرد غیرمسلمان توانست قوی و درست عمل کند و باب گفت‌وگو را باز کند، قطعاً در خارج کشور و در سفرهای خارجی در برقرار کردن تعامل موفق خواهد بود.
توصیه به مبلغین بین‌الملل
بعضی مبلغین با خانواده به سفرهای تبلیغ می روند، باید خیلی دقت کنند، که وضعیت فرهنگی و اخلاقی خانوادگی آنها به گونه‌ای باشد که همگی مبلغ باشند و طوری رفتار نکنند که خنثی کننده فعالیت فرهنگی خود شوند.
مواظب خانواده خود باشد که آنها تحت تأثیر فرهنگ غرب قرار نگیرند و حتی این مسأله ممکن است در مورد خود مبلغ هم در درازمدت اتفاق بیفتد و دچار نوعی روشن‌فکری غربی شوند و واقعاً جای تأسف دارد که این قضیه برای یکی از مبلغین زبان‌دان و سرشناس اتفاق افتاده و خانواده آنها حاضر به برگشتن به ایران نشدند و متأسفانه خود آن مبلغ هم گرفتار اندیشه غرب شد.
آفت دوم، مربوط به مبلغینی است که مجردند و به کشورهای خارجی برای تبلیغ و کنفرانس علمی سفر می‌کنند و طبیعتاً گرفتار بعضی مسائل می‌شوند؛ مثلاً قصد ازدواج با زنان غیرایرانی را می‌کنند که متأسفانه بعضی وقت‌ها این‌ها مورد طعمه دشمن قرار می‌گیرند و از طریق این نوع ازدواج در تور اطلاعاتی جاسوسان می‌افتند.
و آفت سوم، مربوط به مبلغینی است که نمی‌توانند خانواده خود را در سفر تبلیغی به خارج کشور ببرند؛ اگر مبلغ می بیند خانوده همراه او نباشد، ممکن است مشکلاتی پیش بیاید یا باید این سفر را نرود چون خانواده او مهمتر است و یا اگر می‌خواهد برود باید تمهیداتی را از قبل برای این مسأله مهم بیندیشد.
به هر حال سفرهای تبلیغی از دشواری و آسیب‌های خاصی در ابعاد مختلف برخودار است که باید در همه حال مدیریت کرد و با فکر و اندیشه درست قدم در این راه گذاشت.
منبع: خبرگزاری حوزه (با اصلاحات و اندکی تلخیص)
