خود علوم اسلامي را تکامل بخشيدند و لحظه اي از مطالعه و تحقيق و تأليف غافل نشدند تا توانستند اين سرمايه عظيم را جمع آوري و به صورت گنجينه اي گرانبها در اختيار ما قرار دهند بر ما نيز لازم است تا با حداکثر تلاش و کوشش اين مجموعه با ارزش را به نسل هاي آينده انتقال دهيم.
از جمله علومي که از علوم زير بناييادبيات عرب به حساب مي آيد علم نحو است.
اين علم نيز مانند ساير علوم در حال تکامل و پيشرفت بوده و کتابهاي متعددي در ارتباط با آن تأليف شده است.
در يک تقسيم کلي مي توان کتب تدوين شده در اين علم را به سه دسته تقسيم نمود:
1ـ کتب مرحله مقدّماتي، چون شرح العوامل، کتاب الهدايه و کتاب الصمديه.
2ـ کتب مرحله متوسط، چون شروح الألفيه.
3ـ کتب مرحله عالي و تخصصي، چون مغني اللبيب، الکتاب سيبويه و شرح الکافيه.
نظري به کتب مقدماتي علم نحو
اگر چه کتب مقدّماتي علم نحو در حد خوداز جامعيت خوبي برخوردار مي باشند و داراي نقاط قوت فراواني هستند ـ همخين امر سبب شدهاست که ساليان متمادي جزء متون درسي حوزه هاي علميه قرار گيرند ـ ولي علي رغم اين جامعيت داراي نفاط ضعف فراواني نيز مي باشند و تجربه ثابت کرده است که فراگيري علم نحو درمراحل مقدماتي از امثال اين کتب کار دشوار و طاقت فرسايي است؛ در اينجا لازم است به عنوان نمونه نظري اجمالي به اوّلين کتاب نحوي که طلاب با آن مواجه مي شوند يعني «شرح العوامل» داشته باشيم:
