• مشکی
  • سفید
  • سبز
  • آبی
  • قرمز
  • نارنجی
  • بنفش
  • طلایی
 
 
 
 
 
 

براى آن كه ميان اجزاى فعل مركّب فاصله نيفتد، بايد در جمله بالا قدرى تصرّف كرد، يعنى متمِّم را زودتر آورد و صفت را ضمن يك قيد: خواننده در فهميدن مطالب كتاب به قدر لازم سعى نكرده است.

«فعل غير شخصى» را در جاى مناسب قرار دهيم «فعل غير شخصى» فعلى است كه ساخت واحد دارد و همراه فعل اصلى، ساخت هاى متفاوت مى يابد; همچون «بايد» و «مى توان». لازم نيست كه فعل غير شخصى به فعل اصلى بپيوندد، امّا خوب است كه فاصله اى زياد با آن نداشته باشد. مثلاً هر سه جمله زير درستند و بايد متناسب با نوع تأكيد و آهنگ جمله، گزينش گردند: ـ در اين مورد، چنين مى توان گفت... . ـ در اين مورد، مى توانچنين گفت... . ـ مى توان در اين مورد، چنين گفت... .

در صورت لزوم، «مفعول مُؤوَّل» بياوريم مفعول نيز، همانند نهاد، گاه درازا مى يابد و جمله را بدنما مى كند. از راه هاى رفع اين عيب، به كار بردن «مفعول مُؤَوَّل» است. در اين حال، يعنى مفعول را به شكل يك جمله پس از حرف ربط و بدون حرف نشانه به كار مى بريم. مثال: مفعول صريح: نگارش اين اثر به قلم ميرزاى بزرگ در سال 1027 قرا مى توان مسلّم دانست. مفعول مؤوّل: مى توان مسلّم دانست كه اين اثر به قلم ميرزاى بزرگ در سال 1027 ق نگارش يافته است. «را»ى زايد نياوريم حرف نشانه «را» گاه زايد است و نوشته را سُست و ابتدايى نشان مى دهد. معمولاً اين عيب آن گاه جلوه مى كند كه جمله داراى «نهاد مفعولى» باشد. نهاد مفعولى، ركنى از جمله است كه از لحاظ دستورى براى فعل جمله پايه، نهاد به شمار آيد و از لحاظ معنا براى فعل جمله پيرو، مفعول باشد. در مثال زير، «پيامبران» از لحاظ معنا مفعولِ «فرستاد» است و از لحاظ دستورى نهادِ «بودند»: پيامبرانى كه خدا فرستاد، هاديان بشر بودند. اين جمله نياز به «را» ندارد، زيرا نهاد مفعولى در حقيقت «نهاد» است و نهاد هرگز «را» نمى پذيرد.