تقسيم فعل از لحاظ ساختمان...
فعل مستقبل نشان مى دهد كه آغاز تحقّق معناى فعل، در زمان آينده خواهد بود. مثال: در تنهايىِ بى تعارف، مهمان دلمان
خواهيم بود.
فعل اَمر نشان مى دهد كه تحقّق معناى فعل طلب شده است. مثال: از ناله مرغ چمن، از بانگ اذان
خيز! اين فعل گاه با يك باء (= باء زينت) همراه است. بايد دانست كه فعل نهى، نوعى خاص از فعل نيست، بلكه شكل منفىِ فعل امر است كه با افزودن علامت نـ بر سر فعل امر پديد مى آيد.
تقسيم فعل از لحاظ ساختمان يك. ساده: مولاى ما در ميان اين جمع چون شمعى
مى تابد.
دو. پيشوندى (پيشوند + قسمت اصلى)
: سال ها دريچه زخم را
فرو بستم.
سه. مركّب (اسم + قسمت اصلى)
: سرانجام، نيم ديگر صورتش را
نشان مى دهد.
چهار. پيشوندى مركّب (اسم + پيشوند + قسمت اصلى)
: مردان حقيقى از جهاد
سر برمى آورند.
پنج. گروه فعلى (تركيبى از حرف اضافه و اسم و قسمت اصلى)
: در راه خدا هرگز
از پا ننشين! راه تشخيص فعل مركّب از فعل ساده چنين است: در فعل مركّب، جزء غير صرفى (= بخشى كه صرف نمى شود) داراى نقش نيست; امّا در فعل ساده، كلمه اى كه قبل از فعل قرار مى گيرد، داراى نقش و معمولاً مفعول است. مثلاً «خانه ساختم» فعل مركّب نيست، زيرا كلمه «خانه» داراى نقش است، يعنى مفعول است براى «ساختم»(= خانه را ساختم). «كتاب خواندم»، «فيلم ديدم»، «ناهار خوردم»، و
