تبیان، دستیار زندگی

مفرد و جمع را به درستى بياوريم بعضى نهادها در حقيقت مفردند، امّا معمولاً فعل جمع برايشان به كار مى رود. به عكس، بعضى نهادها جمع هستند، ولى با فعل مفرد مى آيند. درباره دسته دوم، در نكته نوزدهم سخن گفته شد. درباره دسته اوّل بايد گفت كلمات «هركدام»، «هر يك»، و مانند آن ها معناى مفرد دارند و بايد فعل مفرد برايشان آورده شود. پس چنين جمله اى نادرست است: هر يك از عالِمان بزرگ ما نمونه تقوا بوده اند [بوده است]. همچنين آن گاه كه چند فردِ نهاد با «يا» از هم جدا مى شوند، بايد فعل مفرد به كار بُرد: حسن يا حسين(عليهما السلام) سِبط پيامبر ناميده مى شود. امّا اگر از حرف «و» استفاده شود، فعل جمع به كار مى رود: حسن و حسين(عليهما السلام) سِبط هاى پيامبر ناميده مى شوند. همين حالت در مورد حرف هاى «با» و «و» صادق است: پيامبر(صلى الله عليه وآله) با يارانش به عيادت على(عليه السلام) رفت. پيامبر(صلى الله عليه وآله) ويارانش به عيادت على(عليه السلام) رفتند.

«هر» و «هيچ» را بجا به كار بَريم آن گاه كه فعل جمله منفى است، بايد تركيب كلّى جمله نيز منفى باشد. مثلاً «هرگونه» براى جمله مثبت به كار مى رود و در جمله منفى جايى ندارد; و به عكس. به اين جمله عنايت ورزيد: پزشكان نهايت لطف را به سهراب داشتند و از هرگونه مراقبتى فرو نمى گذاشتند. از آن جا كه فعل جمله منفى است، بايد سياق و تركيب جمله هم منفى باشد. پس يكى از دو شكل زير صحيح است: ...و از هيچ گونه مراقبتى فرو نمى گذاشتند. ...و هرگونه مراقبتى را برايش انجام مى دادند.