تبیان، دستیار زندگی

پاسخ: رواياتى از اين دست، تنها دلالت بر نگارش آيات و سوره ها دارند; اما اين كه آنان تدوين «مصحف » هم نموده و سوره هاى قرآن را به ترتيب كنونى تنظيم كرده باشند، از اين روايات برنمى آيد.
3. معروف ترين وصيت پيامبر در احاديث متواتر ثقلين كه فرمود: اني تارك فيكم الثقلين، كتاب الله و عترتي... ,دليل بر جمع آورى قرآن در همان زمان است وگرنه به اوراق پراكنده صحف مى گويند، نه كتاب ⁽³⁰⁾ .
برخى در موارد ديگر نيز از تعبير «كتاب » چنين برداشتى نموده اند.
وقتى پيامبر در هنگام رحلت فرمود: قلم و دواتى بياوريد كه چيزى بنويسم تا پس از من گمراه نشويد، عمر در آن جا گفت: حسبنا كتاب الله.
ناگزير كتاب خدا در آن موقع مجموع و محفوظ و معلوم بوده است ⁽³¹⁾ .
پاسخ: گرچه «كتاب » به يك مجموعه منظم اطلاق مى شود، اما قطعا چنين چيزى در مواردى كه از قرآن، تعبير به «كتاب » گشته است صادق نيست; زيرا موارد بسيار از آيات مكى وجود دارد كه در آنها از قرآن تعبير به «كتاب » شده; در حالى كه سوره ها و آيه هاى فراوانى پس از آن نازل شده اند و طبعا كتاب به معناى مجموعه كامل نمى توانسته است مفهومى داشته باشد; به عنوان مثال بنگريد به آيه اول ازسوره هاى «حجر» و «نمل ».
4. به حكم عقل، قرآن بايد قبل از رحلت، جمع آورى شده باشد، پس چگونه مى توان باور داشت كه پيامبر با آن همت سترگ در آموزش و نگارش قرآن، در گردآورى آن بى تفاوت بماند! و قرآنى را كه اصلى ترين منبع دين است بدون تنظيم رها نمايد! ⁽³²⁾ پاسخ: پيامبر(ص) نهايت اهتمام و عنايت را به تدوين و نگارش قرآن داشته است.
اصل كتابت قرآن از مسلمات است.
تنظيم آيات در هر سوره نيز با نظارت آن حضرت انجام گرفته است.
اما سومين مرحله (تنظيم سوره هاى قرآن) كه در مقايسه با اصل كتابت و تنظيم آيات از اهميت بسيار ناچيزى برخوردار بوده است، به دلايلى - كه پيش از اين گذشت - پس از رحلت صورت گرفته و هيچ منافاتى با عظمت و اهميت قرآن نداشته است.
5. احاديثى وجود دارد كه نشان مى دهد صحابه، قرآن را بر پيامبر عرضه نموده و قراءت كرده اند.
6. رواياتى در دست است كه حكايت از اهتمام صحابه به ختم قرآن در زمان رسول خدا مى كند.
7. براساس مدارك تاريخى، قبل از رحلت پيامبر(ص) مصاحفى به صورت كامل يا ناقص وجود داشته است.
به عنوان مثال از پيامبر نقل گرديده است: من قرا القرآن في المصحف، كان له الفا حسنة ومن قراه في غيرالمصحف -فاظنه قال - كالف حسنة; ⁽³³⁾ هر كه قرآن را از روى مصحف، بخواند، دو هزار حسنه و هركس از حفظ بخواند - به گمانم فرمود - هزار حسنه دارد.
و يا اين كه از عايشه نقل شده است: النظر في المصحف عبادة.