تبیان، دستیار زندگی

الف) اصل عدالت و امانتان الله يامركم ان تؤدوا الامانات الى اهلها واذا حكمتم بين الناس ان تحكموا بالعدل. ⁽¹⁷⁾
ب) اصل كلى امر به نيكى ها و نهى از زشتى ها ان الله يامر بالعدل والاحسان وايتاء ذى القربى وينهى عن الفحشاء والمنكر والبغى يعظكم لعلكم تذكرون. ⁽¹⁸⁾
ج) اصل مقابله به مثل در برابر متجاوزان فمن اعتدى عليكم فاعتدوا عليه بمثل ما اعتدى عليكم. ⁽¹⁹⁾
د) اصل مساوات و برابرى مردم و تعيين معيار امتياز، در ارزش هايى چون تقوا، علم و جهاد در راه خدا انا خلقناكم من ذكر وانثى وجعلناكم شعوبا وقبائل لتعارفوا ان اكرمكم عند الله اتقاكم. ^{(20) (21) (22)}
ه) اصل نفى هرگونه استبداد ...ويضع عنهم اصرهم والاغلال التى كانت عليهم. ⁽²³⁾
و) اصل عدم سلطه كافران بر مؤمنان ولن يجعل الله للكافرين على المؤمنين سبيلا. ⁽²⁴⁾
ز) اصل شدت در برابر كافران و رحمت در برابر مؤمنان محمد رسول الله والذين معه اشداء على الكفار رحماء بينهم. ⁽²⁵⁾
ح) اصل صلح و اخوت انما المؤمنون اخوة فاصلحوا بين اخويكم. ⁽²⁶⁾
ط) اصل توصيه به وحدت واعتصموا بحبل الله جميعا ولاتفرقوا.... ⁽²⁷⁾ ى) اصل بهره بردارى از نعمت هاى الهى قل من حرم زينة الله التى اخرج لعباده والطيبات من الرزق. ⁽²⁸⁾
ك) اصل وفاى به عقود يا ايها الذين آمنوا اوفوا بالعقود. ⁽²⁹⁾
ل) اصل لاحرج وما جعل عليكم فى الدين من حرج. ⁽³⁰⁾
م) اصل تكليف به قدر طاعتلا يكلف الله نفسا الا وسعها. ⁽³¹⁾
ن) اصل پذيرش اختيارى دين لا اكراه فى الدين. ⁽³²⁾
اصولى را كه اشاره نموديم تنها گوشه اى از معارف قرآن است. قرآن سراسر شفا، نور، رحمت،هدايت و حقانيت است. جاودانگى آن به گونه اى است كه گذشت زمان تاثيرى در طراوت وحلاوت آن ندارد.
همه اين اصول مترقى را در بدترين دوره انحطاط اخلاقى و در دوران رواجوحشيگرى مطرح و در بخش هاى مختلف زندگى از قبيل امور اقتصادى، مالى، اجتماعى وسياسى، امور نظامى و دفاعى، امور حقوقى، ثروت هاى عمومى، معاملات، ازدواج، طلاق، ارث و ... در عالى ترين شكل تبيين نموده است.
معارف دينى در قرآن در اين مجموعه از اصول و مقررات خلاصه نمى گردند، بلكه در بخشاعتقادى و اثبات وحدانيت، نبوت، امامت و قيامت و خلاصه از مبدا تا معاد، آن چه را قرآنمطرح نموده، مطابق با عقل سليم و برهان قويم است.
آيات مربوط به خداپرستى و توحيد،آيات معرفى كننده پيامبران و رسولان الهى، آيات مربوط به قيامت و معاد، آن گاه كه بامطالب دو كتاب تحريف شده تورات و انجيل مقايسه مى گردند، نزاهت و قداست قرآن را بيش از پيش جلوه گر مى كنند. ⁽³³⁾
اكنون برخى از آيات مربوط به خداشناسى در قرآن را مرور مى كنيم: آن گونه كه سزاوار اوست، قرآن خداوند را از هر گونه عيب و نقص مبرا دانسته و او را توصيف نموده است.
وقالوا اتخذ الله ولدا سبحانه بل له ما فى السموات والارض كل له قانتون. ^{(34) (35) (36)}
هو الله الذى لا اله الا هو عالم الغيب والشهادة هو الرحمن الرحيم هوالله الذى لا اله الا هوالملك القدوس السلام المؤمن المهيمن العزيز الجبار المتكبر سبحان الله عما يشركون هوالله الخالق البارئ المصور له الاسماء الحسنى يسبح له ما فى السموات والارض وهو العزيز الحكيم. ⁽³⁷⁾