پس از رحلت پيامبر، در اين كه نام «مصحف» به سرعت از نامهاى رايج قرآن كريم گرديد، سخنى نيست; اما اين سخن كه هيچ نام مشخصى در زمان حيات پيامبر(ص) براى كتاب آسمانى وجود نداشته، پذيرفتنى نيست.
«قرآن» و «كتاب»، نامهايى هستند كه بهصورت گسترده در روايات از زبان پيامبر اكرم(ص) و على بن ابىطالب(ع) و نيز صحابه آن حضرت به كار رفتهاند.
حديث نبوى معروف كه فرمود: اذا التبست عليكم الفتن كقطع الليل المظلم فعليكم بالقرآن
(28) و يا فرمايش آن حضرت كه: فضل القرآن على سائر الكلام كفضل الله على خلقه
(29) و يا وصيت آن حضرت كه فرمود: اني تارك فيكم الثقلين كتاب الله وعترتي... ,
(30) و دهها، بلكه صدها روايت ديگر عصر نزول، كه در آنها از كتاب آسمانى مسلمانان به «قرآن» و يا «كتاب» ياد گرديده است، به خوبى شهرت اين نام را در همان زمان اثبات مىنمايد.
(31) در بسيارى از روايات جمعآورى «قرآن» و تدوين مصحف كسانى همچون زيدبن ثابت، نام قرآن را هنگام تدوين مصحف بهكار بردهاند.
چگونه ممكن است در طول 23 سال، مسلمانان هيچ نام مشخصى براى كتابشان نداشته باشند؟! دليل ديگرى براى شهرت نام قرآن وجود دارد كه عبارت از استعمال اين عنوان در قرآن به صورت علم و اسم خاص است كه در فصل پنجم به تفصيل از آن سخن خواهيم گفت.
علتشيوع نام «مصحف» پس از رحلت پيامبر(ص)، مسأله كتابت و تدوين قرآن بود.
صحيفه به چيزى كه گسترده باشد اطلاق مىگردد و از اين رو، صفحهاى را هم كه بر آن مىنويسند، صحيفه گويند و مصحف مجموعهاى از صحيفههاى نوشته شده است كه بين دو جلد قرار گرفته باشد.
بنابراين، چون پس از رحلت، يكى از مهمترين وظايف مسلمانان جمعآورى صحف نوشته شده قرآنى و يا كتابت قرآن بهدست بعضى از نويسندگان صحابه بود، اين نام در چنين زمانى و فضايى شايع گرديد.
در همان زمان نيز مصحف، اسم براى هر كتاب مجلد بوده است، خواه قرآن باشد يا غير آن.
محمد بن سيرين مىگويد: لماتوفي النبي(ص) اقسم علي ان لايرتدي برداء الا لجمعة حتى يجمع القرآن في مصحف.
ابوالعاليه مىگويد: انهم جمعوا القرآن في مصحف في خلافة ابي بكر.
كلينى در كافى به نقل از امام صادق(ع) آورده است: من قرا القرآن في المصحف متع ببصره.... در روايت معروف زيد بن ثابت آمده است: فتتبعت القرآن اجمعه ... فكانت الصحف عند ابي بكر....
