تبیان، دستیار زندگی

نخست بارهاى ديگران را قبل از بار برادرش (بـنـيـامين ) بازرسى كرد و سپس پيمانه مخصوص را از بار برادرش بيرون آورد ما اين گونه براى يوسف , طرح ريختيم يوسف نمى توانست برادرش را طبق آيين ملك مصر بر دارد ما درجات هر كس را بخواهيم بالا مى بريم و در هر حال برتر از هر صاحب علمى عالمى است مگر اين كه خداوند بخواهد فبدا باوعيتهم قبل وعا اخيه ثم استخرجها من وعا اخيه كذلك كدنا ليوسف ما كان لياخذ اخاه فى دين الملك الا ان يشا اللّه وفوق كل ذى علم عليم در ايـن هـنگام يوسف دستور داد كه بارهاى آنها را بگشايند و يك يك بازرسى كنند, منتها براى اين كه طرح و نقشه اصلى يوسف معلوم نشود,« نخست بارهاى ديگران را قبل از بار برادرش (بـنـيـامين ) بازرسى كرد و سپس پيمانه مخصوص را از بار برادرش بيرون آورد» (فبدا باوعيتهم قبل وعا اخيه ثم استخرجها من وعا اخيه ). هـمـيـن كه پيمانه در بار بنيامين پيدا شد, دهان برادران از تعجب باز ماند,گويى كوهى از غم و انـدوه بـر آنان فرود آمد از يك سو برادر آنها ظاهرا مرتكب چنين سرقتى شده و مايه سرشكستگى آنـهـاست , و از سوى ديگر موقعيت آنها رانزد عزيز مصر به خطر مى اندازد, و از همه اينها گذشته پاسخ پدر را چه بگويند ؟چگونه او باور مى كند كه براداران تقصيرى در اين زمينه نداشته اند؟. سـپـس قـرآن چـنين اضافه مى كند كه : «ما اين گونه براى يوسف , طرح ريختيم »(كذلك كدنا ليوسف ) تا برادر خود را به گونه اى كه برادران ديگر نتوانند مقاومت كنند نزد خود نگاه دارد. مـسـاله مهم اينجاست كه اگر يوسف مى خواست طبق قوانين مصر با برادرش بنيامين رفتار كند مـى بـايست او را مضروب سازد و به زندان بيفكند لذا قبلا از برادران اعتراف گرفت كه اگر شما دست به سرقت زده باشيد, كيفرش نزد شما چيست ؟آنها هم طبق سنتى كه داشتند پاسخ دادند كه در محيط ما شخص سارق را در برابرسرقتى كه كرده بر مى دارند, و يوسف طبق همين برنامه با آنها رفتار كرد, چرا كه يكى از طرق كيفر مجرم آن است كه او را طبق قانون و سنت خودش كيفر دهند. به همين جهت قرآن مى گويد: «يوسف نمى توانست برادرش را طبق آيين ملك مصر بر دارد» و نزد خود نگهدارد (ما كان لياخذ اخاه فى دين الملك ). سپس به عنوان يك استثنا مى فرمايد: «مگر اين كه خداوند بخواهد: (الا ان يشا اللّه ). اشاره به اين كه : اين كارى كه يوسف انجام داد و با برادران همانند سنت خودشان رفتار كرد طبق فـرمـان الـهـى بـود, و نـقشه اى بود براى حفظ برادر, و تكميل آزمايش پدرش يعقوب , و آزمايش برادران ديگر!. و در پـايـان اضافه مى كند: «ما درجات هر كس را بخواهيم بالا مى بريم » (نرفع درجات من نشا) درجات كسانى كه شايسته باشند و همچون يوسف از بوته امتحانات , سالم به در آيند. «و در هر حال برتر از هر صاحب علمى عالمى است » يعنى خدا, (وفوق كل ذى علم عليم ). و هم او بود كه طرح اين نقشه را به يوسف الهام كرده بود.