بندگان، اطلاع دارند و مي توانند به
کيفيت و ارزش رفتار آنان، شهادت بدهند. چنانکه از تناسب حکم، و موضوع
مي توان استفاده کرد که شفيعان بايد داراي چنان
علمي باشند که صلاحيت اشخاص را براي شفاعت شدن، تشخيص
دهند، و قدر متيقن از کساني که واجد اين دو شرط هستند حضرات
معصومين (عليهم السلام) مي باشند.
از سوي ديگر، از آياتي استفاده
مي شود که شفاعت شوندگان بايد مورد رضايت الهي باشند،
چنانکه در آيه (28) از سوره انبياء مي فرمايد:ولا يشفعون الا لمن ارتضي.
شفاعت نمي کنند جز براي کسي که (خدا) او
را پسنديده باشد.
و در آيه (26) از سوره النجم مي فرمايد:وکم من ملک في السموات لاتغني شفاعتهم
الا من بعد ان ياذن الله لمن يشاء و يرضي.
چه بسا فرشتگاني در آسمانها که شفاعتشان کارساز
نيست مگر بعد از آنکه خدا براي هر کس بخواهد و بپسندد اذن دهد.
روشن است که منظور از اينکه شفاعت شونده مورد
رضايت الهي باشد اين نيست که تمام اعمالش پسنديده
باشد وگرنه نيازي به شفاعت نبود، بلکه منظور مرضي بودن خود شخص
از نظر دين و ايمان است چنانکه در روايات به همين صورت،
تفسير شده است.
از طرف ديگر، در آياتي چند،
خصلتهاي کساني که مشمول شفاعت نمي شوند بيان شده است
مانند آيه (100) از سوره شعراء که از قول «مشرکان» مي فرمايد:
«فما لنا من شافعين» و در سوره مدثر از آيه 40 تا 48 آمده است که از
علت به دوزخ رفتن مجرمين، سوال مي شود و آنان در پاسخ
خصلتهايي مانند ترک نماز 1. امام صادق(ع) در واپسين لحظات
عمر شريفش فرمود:
ان شفاعتنا لاتنال مستخفا بالصلوة.
شفاعت ما به کسي که نماز را سبک بشمارد نمي
رسد.
بحار/جلد4. و کمک نکردن به بينوايان و
تکذيب روز جزاء را بر
