تبیان، دستیار زندگی

نموده است .
(من اي شيء) جار و مجرور متعلق به خلقه و اي اسم استفهام و مضاف و شيء مضاف اليه آن است و اين استفهام براي تقرير و تحقير است (خلقه) فعل و فاعل و مفعول جمله استينافيه است و محلي از اعراب ندارد .
(من نطفه) جار و مجرور متعلق به خلقه (دوم) و جمله من نطفه خلقه بدل است براي جمله من اي شيء خلقه و محلي از اعراب ندارد (ف) حرف عطف براي ترتيب ذكري (قدره) فعل و فاعل و مفعول جمله عطف بر جمله خلقه (دوم) است و محلي از اعراب ندارد (ثم) حرف عطف براي ترتيب با تراخي (السبيل) منصوب است از باب اشتغال يعني مفعول به است براي فعل محذوف كه يسره مفسر آن است (يسره) فعل و فاعل و مفعول اين جمله تفسيريه است و محلي از اعراب ندارد و جمله يسر السبيل معطوف بر جمله قدره و محلي از اعراب ندارد (ثم) مانند ماقبل (اماته) فعل و فاعل و مفعول جمله عطف بر جمله يسر مقدر و محلي از اعراب ندارد (ف) حرف عطف (اقبره) فعل و فاعل و مفعول جمله عطف بر جمله اماته و محلي از اعراب ندارد (ثم) مانند ماقبل (اذا) از ادات شرط و ظرف زمان آينده است و در محل نصب و متعلق به جواب خود و مضاف به شرط خود مي باشد بنابراين اذا متعلق به انشره است (شاء) فعل و فاعل جمله شرط براي اذا و در محل جر است بنابر مضاف اليه بودن براي اذا و مفعول شاء محذوف است تقدير : اذا شاء انشاره انشره (انشره) فعل و فاعل و مفعول جمله جواب اذا است و محلي از اعراب ندارد زيرا اذا از ادات شرط غير جازم است (كلا) حرف ردع (لما) حرف نفي و جزم و قلب (يقض) فعل و فاعل و اين فعل مجزوم به لما است (ما) اسم موصول در محل نصب مفعول به براي يقض (امره) فعل و فاعل و مفعول جمله صله موصول است و محلي از اعراب ندارد و ضمير عائد به موصول در اينجا محذوف است تقدير : ما امره به و جمله لما يقض ... استينافيه است و محلي از اعراب ندارد .