در محل جر ، مضاف اليه براي اذا . مفعول دوم أرأيت جمله استفهاميه است مانند جمله استفهاميه اي كه مفعول دوم براي أرأيت سوم واقع شده است يعني جمله (ألم يعلم بأن الله يري)
تذكر :
(أرأيت) در خطاب استفهامي به معناي (اخبرني) اصطلاح شده است و (تاء) در اين فعل در اين صورت دائماً مفتوح است و مجرد از معناي خطاب مي باشد .
(أرأيت) تركيبش گذشت (ان) حرف شرط (كان) فعل ناقص در محل جزم ، فعل شرط است و ضمير مستتر در آن اسمش (علم الهدي) جار و مجرور متعلق به عامل محذوف ، خبر براي كان (او) حرف عطف (امر) فعل و فاعل (بالتقوي) جار و مجرور متعلق به امر بدون فاعل در محل امر و جمله امر ... عطف بر جمله كان ... است و محلي از اعراب ندارد البته فعل امر بدون فاعل در محل جزم است مانند كان و جمله أرأيت ... استينافيه است و محلي از اعراب ندارد و جمله ان كان ... جمله اي است معترضه و محلي از اعراب ندارد و جواب شرط در اين آيه و آيه مابعد محذوف است و قرينه بر آن جمله ألم يعلم ... است تقدير : ان كان علي الهدي او امر بالتقوي أفلم يعلم ذلك الناهي بان الله يري (أرأيت ان كذب و تولي) مانند آيه ماقبل تركيب مي شود و در اين آيه نيز جواب شرط محذوف مي باشد و تقدير آن نيز مانند همان آيه است . ناگفته نماند كه مفعول اول أرأيت در هردو دو مورد به قرينه الذي ينهي ... محذوف مي باشد () همزه استفهام توبيخي يا استفهام تقريري همراه با تعجب (لم) حرف نفي و قلب و جزم (يعلم) فعل مضارع مجزوم به لم و ضمير مستتر در آن فاعلش (بأن الله يري) ان حرف مشبهه بالفعل و از حروف مصدري الله است آن ويري فعل و فاعل ، جمله در محل رفع خبر براي ان و اين مصدر مؤول مجرور به باء است و اين جار و مجرور متعلق به يعلم است و جاي دو مفعول يعلم نشسته است و جمله ألم يعلم ... در محل نصب ، مفعول دوم است براي أرأيت .
