و فاعل و مفعول (النجدين) مفعول دوم
براي هدينا در صورتي كه هدي يهدي را متعدي به نفسه به دو مفعول بدانيم اما
در صورتي كه قائل شويم اين فعل به مفعول اول خود بي واسطه و به مفعول ديگرش
به واسطه الي يا لام تعدي مي كند كلمه النجدين منصوب بنزع الخافض مي باشد
به هر حال جمله هديناه النجدين عطف بر جمله استينافيه ماقبل است و محلي از
اعراب ندارد .
ترجمه :
پس در نيامد و وارد نشد آن گردنه و راه دشوار را (11) و چه داني كه آن راه
دشوار چيست ؟(12) [آن راه دشوار و گردنه] خلاص و رها نمودن بنده اي است
(13) يا خوراك دادن در روز گرسنگي (14) يتيمي خويشاوند را (15) با بينوايي
خاك نشين را (16)
لغات :
1- لا اقتحم :
در نيامد – وارد نشد – فعل ماضي منفي از باب افتعال و در اين
معنا متعدي يك مفعولي است . اقتحام به معناي با شدت و مشقت خود را در كاري
افكندن و به ناگهاني در كاري آمدن است .
2- عقبه :
راه كوهستاني – گردنه – راه دشوار در كوه كه از آن به قله بالا
مي روند – اسم ثلاثي مزيد است . مراد از عقبه در اين آيه ، طريق خيرات و
اعمال صالحه است و به كار بردن اين لفظ براي اشاره به اين مطلب است كه
همانگونه كه گذشت از گردنه دشوار است انفاق و گذشتن از مال نيز دشوار و سخت
است .
3- فك :
آزاد كردن – خلاصي و رهايي بخشيدن – مصدر ثلاثي مجرد است .
4- رقبه :
بنده – عبد مملوك – اسم ثلاثي مزيد و در اصل به معناي گردن است
