تبیان، دستیار زندگی

لغات :

1- دكت :

ويران و هموار شد – درهم كوبيده شد – فعل ماضي مجهول از ثلاثي مجرد است . معلوم آن از باب فعل يفعل و متعدي يك مفعولي است و مصدر آن دك به معناي ويران كردن و هموار نمودن و در هم كوبيدن است .

2- جيء :

آورده شد – فعل ماضي مجهول از ثلاثي مجرد است معلوم آن جاء و مضارع معلومش يجيء مي آيد اين فعل در صورتي كه به وسيله باء استعمال شود به معناي آوردن مي باشد مانند همين آيه .

3- قدمت :

پيش فرستادم – فعل ماضي از باب تفعيل و متعدي يك مفعولي است .

4- لا يعذب :

عذاب و شكنجه نمي دهد – فعل مضارع منفي از باب تفعيل و متعدي يك مفعولي است .

5- لا يوثق :

به بند نم كند – به بند نمي كشد – فعل مضارع منفي از باب افعال و متعدي يك مفعولي است .

6- وثاق :

به بند كشيدن – اسم مصدر است براي ايثاق و به معناي بند و ريسمان محكمي كه اسيران و بنديان را با آن مي بندند نيز به كار مي رود .

تركيب :

(كل) حرف ردع و زجر (اذ) ظرف زمان استقبال و از ادات شرط است و متعلق است به جواب خود (يتذكر) (دكت الارض) فعل مجهول و نايب فاعل جمله در محل جر مضاف اليه براي اذا (دك) مفعول مطلق براي دكت و دكا دوم تأكيد آن است .برخي از نحويون (دكا دك) دو مفعول مطلق مي دانند كه در موضع حال قرار گرفته اند و دومي را تأكيد براي اولي نمي دانند بلكه اين تكرار را براي دلالت بر استيعاب و شمول توجيه مي كنند و گويند دكا دكا به معناي دكا بعد دك است (و) حرف عطف (جاء ربك) فعل و فاعل جمله عطف بر جمله شرط اذا و