فاطمه زهرا‌ علیها‌السلام الگوی کامل بشریت

«لا تَجْعَلُوا دُعاءَ الرَّسُولِ بَیْنَکُمْ کَدُعاءِ بَعْضِکُمْ بَعْضاً قَدْ یَعْلَمُ اللَّهُ الَّذینَ یَتَسَلَّلُونَ مِنْکُمْ لِواذاً فَلْیَحْذَرِ الَّذینَ یُخالِفُونَ عَنْ أَمْرِهِ أَنْ تُصیبَهُمْ فِتْنَةٌ أَوْ یُصیبَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ»؛ (نور/63) «خطاب کردن پیامبر را در میان خود، مانند خطاب کردن بعضى از خودتان به بعضى [دیگر] قرار مدهید. خدا کسانى از شما که دزدانه مى‏گریزند را می‌داند. پس کسانى که از فرمان او تمرد مى‏کنند بترسند که مبادا بلایى به‌ ایشان رسد یا به عذابى دردناک گرفتار شوند.»

ما از سخن گفتن درباره اوصاف حضرت زهرا عاجز هستیم، چراکه درک عظمت مقام ایشان خارج از درک عقول آدمی است، اما در حد خودمان فی‌الجمله صحبتی می‌کنیم.

در این مورد که آیا حضرت زهرا‌ علیها‌السلام می‌تواند الگویی برای کل بانوان جامعه یا حتی برای کل افراد بشر باشد، می‌توان گفت: وجود مبارک ایشان برای همه افراد بشر از مرد و زن الگو هستند، چراکه ایشان از هر نظری اعم، از خانه‌داری و زندگی، شوهرداری، از نظر ادب، از نظر علمی و فضایل انسانی هم ایشان و هم همسر بزرگوارشان سرآمد همه فضایل هستند.

عظمت معنوی حضرت زهرا‌ علیها‌السلام به حدی است که خداوند متعال در حدیث کساء، حضرت زهرا‌ علیها‌السلام را محور قرار داده‌اند و در جریان حدیث کساء وقتی جبرئیل امین به پرودگار عرض کرد که اصحاب کسا چه کسانی هستند؟ حق متعال پاسخ داد: «فَقالَ عَزَّوَجَلَّ هُمْ اَهْلُ بَیْتِ النُّبُوَّةِ وَمَعْدِنُ الرِّسالَةِ هُمْ فاطِمَةُ وَاَبُوها وَبَعْلُها وَبَنُوها» آنان خاندان نبوت و معدن رسالتند که شامل فاطمه و پدرش و شوهر و دو فرزندش می‌شود.

 حضرت زهرا‌ علیها‌السلام شخصیتی هستند که خداوند ایشان را محور تمام موجودات عالم هستی قرار داده است، بنابراین هرچه در مورد ایشان بگوییم کم است.

در کتاب‌های معتبر شیعه و سنی نقل شده که چون فاطمه‌ علیها‌السلام خدمت پیامبر خدا می‌رسید، با کلمات محبت‌آمیز و محترمانه پدر بزرگوارش روبرو می‌شد، و پیامبر به احترام فاطمه‌ علیها‌السلام از جا برمی‌خاست، دست فاطمه‌ علیها‌السلام را گرفته و می‌بوسید و او را در کنار خود می‌نشاند. راوی این سخن عایشه همسر پیامبر است.

مگر این حرف‌ها و مطالب شوخی است که انسان به جایی برسد که رسول خدا که ولایت مطلقه عالم در دست اوست و ملاک و میزان کل عالم وجود است، این‌گونه از حضرت زهرا‌ علیها‌السلام تجلیل می‌کنند. ببینید چقدر مقام بی‌بی‌ علیها‌السلام بالا بوده است که شخص اول نظام هستی بر دستان او بوسه می‌زند. در عرف جامعه این‌گونه رسم است که مقام پایین‌تر دست بالاتر را می‌بوسد، اما رسول خدا‌ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم با این حرکت خواسته‌اند به جامعه برسانند که این خانم غیر از خانم‌های دیگر است و شخصیتی است که حق ایشان است که دست او را ببوسم. من که پدر ایشان هستم و ولایت و نبوت در دست من است، دست او را می‌بوسم.

بنابراین چطور می‌توانیم اوصاف حضرت زهرا‌ علیها‌السلام را بیان کنیم؟! این مطالب از این جهت عرض می‌شود که بدانیم ما از توصیف حضرت زهرا عاجز هستیم، هر زمانی که چشم پیامبر اکرم‌ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم به حضرت زهرا‌ علیها‌السلام می‌افتاد، اگر دلشان غمگین بود، از غم بیرون می‌آمدند و مسرور می‌شدند و حتی برخی اوقات که با نزول آیات عذاب پیامبر اکرم‌ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم در هم رفته‌ و غصه می‌خوردند، اصحاب می‌رفتند و حضرت زهرا را خبر می‌کردند تا پیامبر اکرم ایشان را ببیند و مسرور شود. آن‌قدر وجود حضرت زهرا‌ علیها‌السلام برای پیامبر اکرم‌ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم عزیز بود که حتی دیدن ایشان، غم و غصه را از دل آن حضرت بیرون می‌راند. سؤال این است که پیامبر اکرم‌ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم چه چیزی در چهره نورانی حضرت زهرا‌ علیها‌السلام می‌دیدند که این‌قدر خوشحال می‌شدند؟ معلوم می‌شود ملاکی در این مسئله وجود دارد و ملاک این مسئله این است که خداوند از برکت این خانم می‌خواهد تمام محبان ایشان را از آتش جهنم نجات دهد و پیامبر اکرم این مطلب را می‌دانستند.

اباذر نقل می‌کند که روزی سلمان به همراه بلال به محضر پیامبر اکرم‌ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم رسیدند، به محض ورود هر دو جلو آمدند و شروع کردند به بوسیدن پای پیامبر، حضرت فرمود: یا سلمان! این چه کاری است که می‌کنید؟ این کار عجمان است که پای ملوک خود را می‌بوسند، این کار را نکنید من عبدی از بندگان خدا هستم و مانند شما می‌خورم و می‌خوابم و زندگی می‌کنم. این کنایه از این است که بوسیدن پا و سجده کردن فقط در برابر خدا رواست و لذا حضرت فرمود: سجده مخصوص خداست و هیچ وقت پای کسی را نبوسید و در عوض می‌توانید دست را ببوسید. حضرت فرمود: هر وقت خواستید احترام و عزت کنید، به تعبیر بنده دست او را ببوسید، هیچ وقت خم نشوید تا به‌صورت سجده پای شخصی را ببوسید. بعد سلمان گفت: جانم به فدایت یا رسول الله، اجازه می‌دهید من چیزی به محضر شما عرض کنم، حضرت فرمود بفرمایید.

گفت: ما این‌جا نیامدیم مگر این‌که از فضایل حضرت زهرا‌ علیها‌السلام برای ما بیان کنید. به محض این‌که سلمان این جمله را گفت، پیامبر خوشحال شد و فرمودند: الحمدلله، سلمان آمده‌اید تا مقام و فضایل زهرا‌ علیها‌السلام را برای شما بگویم؟ عرض کرد: آری، یا رسول‌الله، حضرت فرمود: در مقام حضرت زهرا همین بس که زمانی که عرصه قیامت برپا می‌شود بر قبر حضرت زهرا‌ علیها‌السلام حاضر می‌شوند و ایشان را بر ناقه بسیار زیبایی سوار می‌کنند که سمت راست او حضرت جبرئیل و سمت چپ او حضرت میکائیل است و جلودار او امیرالمؤمنین است و حسن و حسین هم پشت سر آن‌ها می‌آیند و این بانوی بزرگوار را با این عزت وارد صحرای محشر می‌کنند و منادی از طرف خدا ندا می‌کند: «إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَةِ نَادَى مُنَادٍ یَا مَعْشَرَ الْخَلَائِقِ غُضُّوا أَبْصَارَکُمْ وَ نَکِّسُوا رُءُوسَکُمْ حَتَّى تَمُرَّ فَاطِمَةُ بِنْتُ مُحَمَّد»؛ (دلائل الإمامة (ط-‌الحدیثة)، ص153) ای اهل محشر! چشمانتان را ببندید، سرهایتان را به زیر بیاندازید تا این‌که دختر پیامبر از این‌جا عبور کند و آن‌جاست که مقام حضرت زهرا‌ علیها‌السلام بر همگان معلوم می‌شود. آن‌قدر وجود مقدس ایشان نورانی است که مردم تاب دیدن آن وجود نورانی را ندارند و به همین خاطر حضرت پروردگار می‌فرماید: چشمانتان را ببندید.

لذاست که با توجه به این روایت و امثال آن برخی از بزرگان گفته‌اند که عبارت «غُضُّوا أَبْصَارَکُمْ»؛ عبارت عجیبی است و به تعبیری آن‌قدر وجود ایشان نورانی است که حتی فرزندان ایشان هم توان دیدن مادرشان را ندارند. حالا فرض کنید افرادی که محرم نباشند باید چشمشان را ببندند تا ایشان را نبینند، اما کسانی که محرم هستند چطور؟ می‌گویند: شاید حقیقت این مطلب این باشد که کسی تاب دیدن این نور را ندارد، مثل این‌که بلاتشبیه کسی بخواهد به آفتاب نگاه کند و در این جهت بین سادات که محرم هستند و دیگران فرقی نیست! چراکه متن روایت می‌گوید: «یَا مَعْشَرَ الْخَلَائِقِ» و نمی‌گویند: ای کسانی که محرم نیستید! چشمانتان را ببندید.

حضرت سلمان می‌گوید: پیامبر خدا فرمود: حضرت زهرا‌ علیها‌السلام با چنین عظمت و جلالی وارد عرصه محشر می‌شوند و به بهشت می‌روند و زمانی که حضرت مقام خودش را در بهشت می‌بیند صدایی از جانب پروردگار بلند می‌شود که ای فاطمه جان، هرچه می‌خواهی از ما بخواه، و ایشان اول این آیه را می‌خوانند: «الْحَمْدُلِلَّهِ الَّذی أَذْهَبَ عَنَّا الْحَزَنَ إِنَّ رَبَّنا لَغَفُورٌ شَکُورٌ» (فاطر/34) خدایا! تو را شکر می‌کنم که این غم و غصه را از دل ما زدودی و از بین بردی. خدایا! شکر می‌کنم که این کرامت و مقام را به من مرحمت فرمودی که هیچ‌گاه ضرر و ناامنی در آن نیست. حضرت زهرا‌ علیها‌السلام این آیه را در بهشت می‌خواند و حمد خدای را به جای می‌آورد که خداوند چنین مقامی به ایشان داده است. بعد می‌فرماید: خدایا! از تو می‌خواهم محبّین من و کسانی که محبّ ما را دوست دارند از آتش جهنم نجات بده و کل این جمعیت محبین‌شان را شفاعت می‌کند.

 آیه‌ای که در ابتدای عرایضم خواندم به این دلیل بود که اهالی حجاز در مسئله ادب وارد نبودند و افراد بیابانی بودند و پیامبر اکرم‌ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم در این محیط مبعوث شدند و می‌خواستند این مردم را تربیت کنند. این‌ها خدمت پیامبر اکرم‌ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم می‌آمدند و دراز می‌کشیدند و مثلاً می‌گفتند: یا احمد! حدّثنی، و این‌طور پیامبر اکرم را صدا می‌زدند که آیه آمد: پیامبر را این‌طور صدا نزنید، هیچ‌وقت پیامبر را مانند خودتان صدا نزنید، بلکه ایشان را با احترام صدا کنید. عرض کردند یا رسول الله! چطور شما را صدا کنیم، فرمود: بگویید: یا رسول الله! یا نبی الله! ایشان را با اسم صدا نکنید. این آیه آمد و افرادی که در مسجد بودند تربیت شدند و در بین اصحاب افرادی بودند که شنوا بودند و مطیع فرمایش ایشان بودند، مانند سلمان و اباذر و بلال که مرید ایشان بودند. بعداز این‌که این دستور رسید که پیامبر را این‌طور صدا بزنید، این ماجرا به گوش حضرت زهرا‌ علیها‌السلام رسید و زمانی که پیامبر وارد خانه شدند، تا چشم حضرت زهرا‌ علیها‌السلام به پیامبر اکرم‌ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم افتاد، فرمودند: السلام علیک یا رسول الله! با این‌که همیشه می‌گفتند: السلام علیک یا ابتا! حضرت ابتدا چیزی نفرمودند و مرحله دوم هم چیزی نفرمودند، اما در مرحله سوم به ایشان فرمودند: دخترم! فاطمه جانم! این آیه برای تو نیامده است، این آیه برای عوام مردم است، تو مثل همیشه من را «یا ابتا» صدا بزن، که هم دل من را خوشحال کرده ای و هم خدا را راضی کرده‌ای، لذا پیامبر اکرم به حضرت زهرا‌ علیها‌السلام اجازه ندادند که ایشان را یا رسول الله‌ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم صدا بزنند. این چه مقامی است که پیامبر دوست داشتند حضرت زهرا‌ علیها‌السلام ایشان را بابا صدا بزند که در این صورت هم دل پیامبر خوشحال می‌شود و هم خدا راضی می‌شود و خدا هم این‌طور صدا زدن را بیشتر دوست دارد. فضیلت برای حضرت زهرا کم نیست و امیدواریم خداوند هم ارادتمندان ساحت حضرت زهرا‌ علیها‌السلام را جزو محبین ایشان قرار بدهد و شفاعت ایشان هم شامل حال همه ما بشود.

منبع: وبسایت افق حوزه