مبارزه به فرقه ضاله بهائیت

زندگی نامه
مرحوم آیت اللّه سیدمحمدباقر موحد ابطحی به سال 1305 هـ .ش و در خانواده ای از تبار عالمان دینی در شهر اصفهان زاده شد. پدر بزرگوار ایشان، آیت اللّه حاج سید مرتضی موحد ابطحی از علمای اصفهان و جدّ مادری شان نیز آیت اللّه سید محمدتقی موسوی احمدآبادی، نویسنده كتاب «مكیال المكارم» بود. آن مرحوم؛ مقدمات علوم حوزوی و دروس سطح را در حوزه علمیه اصفهان سپری نمود. پدر ایشان در کنار حاج آقا رحیم ارباب و آیت الله شیخ محمود مفید از مهمترین اساتید ایشان در این دوره بودند.
سید محمد باقر به سال 1324ه.ش و در 19 سالگی اصفهان را ترک و در مدرسه حجتیه قم اقامت گزید. وی در این مرحله؛ در دروس خارج آیات عظام سید حسین بروجردی، حجت کوه کمره ای و سید احمد خوانساری (رحمة الله علیهم) شرکت جسته و پس از توقفی 5 ساله در شهر مقدس قم برای ادامه تحصیل رهسپار حوزه علمیه نجف گردیدند و از محضر آیات عظام سید عبد الهادی شیرازی ، سید محسن حکیم ، سید محمود شاهرودی و سید ابوالقاسم خویی استفاده نموند هرچند پس از مدتی به دلیل ناسازگاری آب و هوای نجف با وضعیت مزاجی و بیمار شدن وی، آن مرحوم به توصیه فقیه و عارف وارسته مرحوم آیت الله سید جمال الدین گلپایگانی به قم مراجعت کرده و برای همیشه در این شهر سکنا گزید. در این مرحله بود که ایشان از محضر چهره های نامدار و عالیقدری همچون آیات عظام محمد حسین بروجردی، امام خمینی، سید محمد رضا گلپایگانی، سید محمد محقق داماد، محمد علی اراکی ، سید محمد حسین طباطبایی (صاحب تفسیر المیزان ) در (اسفار و شفا) بهره علمی گرفته و به مقام منیع اجتهاد و استنباط نایل شد و پس از آن نیز به جرگه اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم پیوست و در رشته های گوناگون علوم اسلامی به ویژه حدیث و رجال به تربیت شاگردان و تالیف آثار علمی پرداختند.(1)

مبارزه به فرقه ضاله بهائیت
در احیا مراسم قالی شویان مشهد اردهال، محل شهادت سلطان علی ابن باقر، آیت الله موحد ابطحی اقدامات اولیه را انجام دادند و حدود 60 سال پیش به امر آیت الله بروجردی به اقلید فارس رفتند و چون بهائی ها در آنجا فعالیت های گسترده ای انجام می دادند، آیت الله موحد ابطحی با احیا نام و معارف امام زمان (عج)، همچنین با ارایه خدمات عمرانی به نام امام زمان (عج) نام امام مهدی (عج) را در آن منطقه برجسته کردند مثلا با احداث بیمارستان امام عصر (عج) و خیابان حضرت ولی عصر(عج)، مسجد، حمام و خانه ایتام به اسم حضرت ولی عصر، سعی در تبیین راه و نام حضرت امام مهدی داشتند.
تمام زندگی ایشان وقف امام زمان بود مثلا دارالشفا حضرت بقیه الله در اقلید، تونل اباصالح المهدی که بزرگترین تونل کشور است و در دولت محمود احمدی نژاد، افتتاح شد، به همت و پیگیری آیت الله موحد ابطحی بود و در واقع هر جا هر کاری کردند، به اسم امام زمان (عج) بود.

کفن پوش کردن مردم اقلید برای مبارزه با رژیم شاه
کسی که قبل از انقلاب تمام منطقه اقلید را کفن پوش کرد و جمعیت را از اقلید به آباده آورد، آیت الله موحد ابطحی بودند که بزرگترین خدمات را به نهضت حضرت امام خمینی (رض) کردند و چون 14 سال شاگرد نزدیک و خاص امام بودند، ارادت ویژه ای به ایشان داشتند و مورد لطف خاص امام (رض) هم بودند.

آثار علمی:
آیت الله ابطحی با آنکه سال های متمادی به تدریس سطوح عالیه و خارج فقه و اصول در حوزه علمیه قم پرداخته بودند با این وجود وظیفه اصلی خویش را احیای آثار اهل بیت (ع) می دانست و لذا در راستای همین هدف؛ در سال 1356 هجری شمسی مدرسه موسسه تحقیقاتی (الامام المهدی علیه السلام) را در قم احداث کرد. وی با تشکیل گروهی از محققین فعال در این موسسه به اقدامی گسترده در امر تالیف ، تحقیق ، و نشر آثار اهل بیت (ع) پرداخت. آثار موسسه مذکور اعم از تالیف و تحقیق در چهار زمینه است:(2)

• علوم قرآنی
در این زمینه می توان کتب زیر را نام برد:
1- المدخل الی التفسیر الموضوعی للقرآن الکریم؛ کتابی است ابتکاری و اولین کتابی است که آیات قرآن را به صورت موضوعی با تسلسل طبیعی دسته بندی کرده است، تاکنون از آن دو جزء چاپ و منتشر شده است.
2-جامع الاخبار و الآثار عن النبی و الائمه الاطهار علیهم السلام؛ از این مجموعه تاکنون سه جلد چاپ و منتشر شده است.
جلد اول در باره فضل قرآن و مطالبی پیرامون اسماء قرآن، کیفیت نزول، جمع آوری، مصونیت از تحریف، موقعیت عترت پیامبر(ص) در ارتباط با قرآن و ... است.
جلد دوم نیز در باره فضیلت هر یک از سوره های قرآن و آیات آن است که به ترتیب سوره ها و آیات تنظیم شده است.
جلد سوم در باره خصائص قرآن است و در آن بعضی از ویژگی های قرآن از قبیل ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه، عام و خاص، حروف مقطعه، اسماءالحسنی، عدد اسماء الله و اسم اعظم شرح داده شده است.
این سه جلد بمنزله مقدمه اند برای تفسیر، که در 14 جلد جمع آوری شده و در آن روایات تفسیری در ذیل هر آیه استقصا شده و آماده چاپ است.
3- التفسیر المنسوب الی الامام العسکری(ع)؛ این کتاب تفسیر سوره فاتحه و بخشی از سوره بقره است که علماء بر آن اعتماد کرده و از کتب ارزشمند و گرانبهای شیعه محسوب می شود، اشکالاتی که در سند و یا در دلالت آن بعضی از مستشکلین (اشکال کنندگان) کرده اند در مقدمه کتاب جواب داده شده و رفع شبهه شده است.
این کتاب با نسخه های فراوانی که نزد موسسه بوده مقابله و تصحیح شده است و اکنون برای دومین بار با تحقیقات جدید و استدراکات فراوان آماده چاپ است.
4- تاویل الآیات؛ تالیف علامه سید شرف الدین استرآبادی، مولف در این کتاب آیاتی را که تاویل شده به مدح اهل بیت (ع) و اولیای آنها و ذم و نکوهش دشمنان اهل بیت از طریق شیعه و سنی در دو جلد جمع آوری کرده است.
این کتاب بعد از مقابله با چهار نسخه خطی و مصادر اصلی کتاب و ذکر اختلاف نسخ و شرح بعضی از لغات مشکل در پاورقی و اشاره به تخریجات هر حدیث (مشابه یابی و جستجوی احادیث در سایر مصادر روایی مهم شیعه و مقابله با آنها) در آخر آن بصورتی زیبا دور از اغلاط چاپ و منتشر شده است.
5- زبده التاویل: در این کتاب احادیثی که در تاویل آیات قرآن به ما رسیده به صورت مختصر و اشاره ای جمع آوری شده و منابع آن ذکر شده است.

• حدیث
در این زمینه کتاب های فراوانی مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته اند که به شرح زیر می باشد:
1-صحیفه الامام الرضا(ع): در آن احادیثی است که حضرت رضا(ع) از پدرانش روایت کرده و سند را به پیغمبر اکرم (ص) رسانده است.
2- النوادر: تالیف احمد بن محمد بن عیسی اشعری، از اصحاب حضرت رضا، امام جواد و امام هادی(ع).
3- الزهد
4- المومن: 3 و 4؛ تالیف حسین بن سعید، از اصحاب حضرت رضا، امام جواد و امام هادی(ع).
5- الامامه و التبصره: تالیف ابن بابویه قمی، والد شیخ صدوق(ع)، متوفی 329 هجری.
6- صفات الشیعه
7- فضائل الشیعه
8- مصادقه الاخوان: 6 و 7 و 8 تالیف محمد بن علی بن الحسین (شیخ صدوق)، متوفی 381.
9- التمحیص: تالیف محمد بن همام اسکافی، متوفی 336 هجری.
10- نوادر المعجزات: تالیف محمد بن جریر طبری، از اعلام قرن چهارم هجری.
11- التعریف: تالیف محمد بن احمد بن قضاعه، از اعلام قرن چهارم هجری.
12- مزار مفید: تالیف محمد بن محمد بن نعمان، متوفی 413 هجری.
13- مائه منقبه: تالیف محمد بن احمد (ابن شاذان قمی)، از اعلام قرن چهارم و پنجم هجری.
14- نزهه الناظر: تالیف حسین بن محمد حلوانی، از اعلام قرن پنجم هجری.
15- الاربعون حدیثا: تالیف محمد بن احمد خزاعی، از اعلام قرن پنجم هجری.
16- الخرائج والجرائح: سعید بن هبه الله (راوندی)، از اعلام قرن ششم هجری.
17- الاربعون حدیثا: منتجب الدین علی بن عبیدالله (رازی)، از اعلام قرن ششم هجری.
18- مثیر الاحزان: جعفر بن نجیب، ابن نما (حلی)، متوفی 645 هجری
19- المزار
20- الاربعون حدیثا: 19 و 20؛ تالیف محمد بن مکی (شهید اول) از اعلام قرن هشتم هجری.
21- التحصین فی صفات العارفین : تالیف جمال الدین احمد بن محمد بن فهد(حلی) .
22- عوالم العلوم والمعارف : این کتاب دائره المعارف عظیمی در اخبار است که عالم و محدث کبیر شیخ عبدالله بحرانی از شاگردان ممتاز علامه مجلسی (ره) آن را تالیف کرده است، مولف، آن را بر مبنای بحار الانوار با تکثیر عناوین و ابواب و تنظیم روایات به شکل خاصی جمع آوری کرده است. این دائره المعارف پس از مقابله با نسخه های خطی آن و بحار الانوار و سایر جوامع حدیثی و اضافه کردن احادیثی که مناسب هر باب بوده و ذکر نشده بصورتی تحقیق شده فراهم شده و بعضی از مجلدات آن چاپ و منتشر شده است.
23- مکیال المکارم : تالیف میرزا محمد تقی موسوی اصفهانی (فقیه احمد آبادی) متوفی1348 هجری.
24- الدرر اللامعه.
25- الامام المهدی (ع) فی احادیث الامام الرضا (ع)
26- عبقات الانوار، با نام کامل عبقات الانوار فی مناقب الائمة الاطهار، مفصل‌ترین کتاب عقیدتی شیعه، نوشته میر حامدحسین است.

• دعا
در این زمینه مجموعه نفیسی گردآوری شده و آن گنجینه ای است با ارزش از ادعیه قدسی، قرآنی، دعاهای انبیاء سلف و همچنین دعاهایی از پیامبر اسلام ( ص) ، حضرت زهرا (س) و ائمه طاهرین (ع) که کیفیت راز و نیاز با خداوند و دعا و مسالت کردن را می آموزاند.
این مجموعه که اقیانوسی از معارف الهی است به شکل خاصی منظم و به صورت موضوعی دسته بندی شده است و تاکنون هشت جلد از آن چاپ و منتشر شده است که عبارتند از:
1- الصحیفه النبویه الجامعه
2- الصحیفه العلویه الجامعه
3- الصحیفه الفاطمیه الجامعه
4- الصحیفه السجادیه الجامعه
5- الصحیفه الصادقیه الجامعه
6- الصحیفه الکاظمیه الجامعه
7- الصحیفه الرضویه الجامعه
8- الدلیل الی الصحائف الجامعه

• رجال
1- معجم رواة الحدیث و ثقاتها: مجموعه ای که در آن راویان حدیث کتابهای روایی شیعه به ترتیب حروف معجم تنظیم شده و در باره هر یک از راویان به کتاب هایی که از آنان ذکری به میان آمده اعم از مطبوع و یا مخلوط اشاره شده و ضبط صحیح اسم و اتحاد آن در پاورقی ها مورد بررسی قرار گرفته است.
2- معجم الاسانید : دائره المعارف ارزشمندی که در آن اساتید تمام روایات رسیده در کتاب های روایی به ترتیب حروف معجم و بصورت جدولی مورد بررسی و تنظیم شده است.

خدمات اجتماعی:
مرحوم آیت الله ابطحی علاوه بر فعالیت های علمی، منشأ خدمات اجتماعی و کارهای عمرانی متعددی نیز بوده اند از جمله:(3)
1- تبلیغ، اقلیدِ فارس
2- اعزام مبلغ، اقلید، سرحد و چهاردانگه
3- بنیان نهادن مدرسه امام مهدی(عج)، قم
4- ساخت درمانگاه ولیّ‌عصر(عج)، اقلید فارس
5- ساخت بیمارستان ولیّ‌عصر(عج)، اقلید فارس
6- ساخت مساجد متعدد در اقلید و چهاردانگه
7- ساخت هنرستان صنعتی، اقلید فارس
8- ساخت كارگاه‌های قالی‌بافی، اقلید فارس
9- ساخت پایگاه بزرگ امام رضا(ع)، اصفهان
10- همكاری در احداث لوله‌كشی آب، مازندران
11- همكاری در ساخت كارخانه قند، اقلید فارس
12- بازسازی امامزاده سید محمد، اقلید فارس
13- طرح نقشه مسجد جمكران، قم

وفات:
سرانجام آیت الله سید محمد باقر موحد ابطحی در پی یک دوره بیماری در روز 16 بهمن سال 1392ه.ش و در سن 86 سالگی دارفانی را وداع گفت و پیکر آن مرحوم پس از تشییع در شهر مقدس قم و در مسجد بالاسر حرم مطهر به خاک سپرده شد.(4) در پی درگذشت این عالم جلیل القدر، رهبر معظم انقلاب اسلامی، سران سه قوه و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، پیام های تسلیت جداگانه ای صادر نمودند که متن پیام رهبر معظم انقلاب به شرح زیر می باشد:(5)

بسم الله الرحمن الرحیم
درگذشت عالم ربانی مرحوم آیت الله آقای حاج سیّدمحمّدباقر موحد ابطحی اصفهانی رحمه الله علیه را به بازماندگان آن مرحوم و خاندان محترم ابطحی و به عموم ارادتمندان و مستفیدان از مقام علمی ایشان تسلیت عرض میکنم. این عالم بزرگوار، فقیهی جامع و متبّع و متعبّد و از پرورش یافتگان مکتب علمی مرجع بزرگ شیعه مرحوم آیت الله العظمی بروجردی اعلی الله مقامه و منشاء آثار و برکات متعدد بودند و فقدان ایشان موجب تأسّف آشنایان به مقامات علمی و معنوی آن بزرگوار است.
از خداوند متعال علوّ درجات و حشر با اولیائش را برای آن مرحوم مسألت مینمایم.
سیّدعلی خامنه ای
۱۷/بهمن ماه/۱۳۹۲

1- نگ: خدمات دینی و اجتماعی آیت الله موحد ابطحی. خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی ایران http://www.irna.ir/fa/News/81093124 و
سایت اندیشمندان اسلامی: http://thinker.irc.ir/thinker/index/show/+70
2- در تنظیم این بخش به دو منبع رجوع شده است:
* خبرگزاری جمهوری اسلامی. 27/ 12/ 1392 : http://www.irna.ir/fa/News/81093124
** عبدالحسین طالعی. گزارشی از مصاحبه با آیت الله سید محمدباقر ابطحی. فصلنامه سفینه. شماره 7. ص 118- 120.
3 - خبرگزاری شفقنا: 17/ 11/ 1392 http://www.shafaqna.com/persian/services/islam-world/item/65419
4- نگ: روزنامه اطلاعات. تاریخ 18/ 11/ 1392 http://www.ettelaat.com/etiran/?p=40001
5- پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری: http://www.leader.ir/fa/content/11453/leader.ir

نویسنده علی محمد سرلک گروه حوزه علمیه تبیان