روند كار ويرايش
روند كار ويرايش يك. پذيرفتن دستنوشت پديد آورنده. هرگاه پديد آورنده اثر خود را به ويراستار عرضه كند، لازم است نخست ويراستار آن را دقيقاً وارسى كند و در صورت احراز صلاحيّت هاى صورى و درونى در آن، ويراستارى اش را بپذيرد. بسا مواردى كه ويراستار به دليل ملاحظاتى يا به جهت رؤيت نكردن متن دستنوشت، آن را مى پذيرد و سپس پشيمان مى شود. ملاك هايى كه خوب است در اين مرحله مورد عنايت قرار گيرند، چنينند: ـ نوشته شدن متن روى كاغذ مناسب. ـ وجود فاصله لازم ميان سطرها و نيز حواشى كافى، براى انجام دادن اعمال ويرايشى. ـ تميزى و خوانايى متن. ـ شماره گذارى درست و مرتّب بودن موادّ چيده شده و واحدهاى پيش و پس از متن. ـ در دست بودن يك نسخه ديگر از اثر كه در صورت مفقود شدن متن، مشكلى پيش نيايد. ـ نيازمند بودن اثر به ويرايش، و نه بازنويسى يا اصلاحات بنيادين ديگر كه بيرون از قلمرو ويرايش است. ـ قرار داشتنِ اثر در حدّ و اندازه مقبول و مطلوب براى عرضه به دنياى مطالعه. فراموش نشود كه هر نوشته اى را نمى توان ويرايش كرد. ويرايش براى رساندنِ اثر از سطح متوسّط محتوايى و قلمى به سطح خوب يا عالى است. اثرى كه از لحاظ محتوا يا قلم يا هر دو، ضعيف و كاملاً خام و ابتدايى است، نبايد با زحمت ويراستار و به نامِ مؤلّف به جامعه نشر پا نهد و سبب ترويج «كتاب سازى» و «نويسنده تراشى» شود.
دو. احراز صلاحيّت خود براى ويرايش متن. سه. هماهنگى در مورد مسائل اساسى چهارگانه كه ذكرشان رفت و ويراستار بايد درباره آن ها با پديدآورنده(ها) مشاوره و سازگارى كند.
چهار. انجام دادن اصلاحات ويرايشى پانزده گانه كه در فهرست «دامنه كار ويرايش» به آن ها اشاره مى كنيم.
پنج. هماهنگى ديگربار با پديدآورنده. پس از پايان ويرايش، معمولاً پديد آورنده اثر حاصل كار را مى بيند و نكات و ملاحظات را ارائه مى كند. بسيار خوب است كه در اين مرحله نيز ويراستار و پديدآورنده كنار هم آيند و درباره اين نكات به رايزنى پردازند تا نظرى واحد يا نزديك به هم بيابند.
شش. بازخوانى متن ويراسته و انجام دادن اصلاحات نهايى. پس از انجام يافتن همه مراحل و به خصوص با گذشت زمانى كوتاه يا بلند، خوب است ويراستار مجموع كار را بازنگرى كند و از وحدت روش و يكدستى حاكم بر اثر اطمينان يابد. به ويژه در مورد آثار
