هماهنگي ميان ويراستار و پديدآورنده
ويژگيهاي ويراستار خوب
بنابر اين، هر ويراست ممكن است خود داراى يك يا چند چاپ باشد. از اين به بعد، سخن خود را تنها در باره ويرايش
ادبى يا
صورى دنبال مى كنيم.
ويژگى هاى ويراستار خوب يك. آشنايى كافى با موضوع و رشته اثر مورد ويرايش.
دو. آشنايى با يك زبان بيگانه، به ويژه زبان بيگانه اثر مورد ويرايش.
سه. تسلّط بر ادبيّات فارسى و قواعد درست نويسى و شيوانويسى و ديگر زمينه هاى مربوط كه ما در همين اثر به آن ها پرداخته ايم.
چهار. برخوردارى از ذوق ادبى و هنرى و داشتن بينش فرهنگى.
پنج. دستگاه پذيرى رياضى و داشتن توان ايجاد ارتباط منطقى و رياضى.
شش. برخوردارى از دقّت و نظم و انصاف و حوصله.
هفت. تسلّط بر فنّ ويرايش.
هماهنگى ميان ويراستار و پديدآورنده ويراستار نبايد درباره بعضى از مسائل به تنهايى تصميم بگيرد و در عين حال، نبايد از كنار آن ها بدون احساس مسؤوليّت بگذرد. در چنين مسائلى، وظيفه ويراستار آن است كه همانند چشمى بيدار و قلبى تپنده عمل كند: نويسنده را از كاستى ها و بود و نبودها آگاه سازد و پيشنهادهاى خويش را با او در ميان بگذارد و پس از مشاوره مهرآميز و لطيف با وى، به راه حل هايى برسد. اكنون به چهار سرفصل مهمّ اين مسائل اشاره مى شود:
يك. ساختمان اثر: چگونگى چينش قسمت هاى مختلف مَطلَع، متن، و مَقطع; چند و چونِ تفكيك اثر به بخش ها يا فصل هاى مهم و تقسيمات داخلى آن ها; تعداد و نوع عناوين (= تيترها); شيوه كلّى پاراگراف بندى; و امورى از اين دست.
دو. اصطلاح هاى خاصّ اثر: تعابير و اصطلاح هاى كليدى و تخصّصى كه فهم اثر متوقّف بر فهم آن ها است و چه بسا تصميم گيرى خودسرانه ويراستار در باره آن ها، به تخريب اثر بينجامد.
سه. سبك و زبان اثر: مسائل محورى در باب ويژگى هاى سبكى نوشته و تناسب آن با مخاطبِ خاصّ اثر; هماهنگى سبك و موضوع اثر; يكدستى و هماهنگى زبان در بخش هاى مختلف نوشته، به خصوص آن گاه كه اثرى فراهم آمده تلاش چند نفر باشد; و مسائلى از اين قبيل.
چهار. چينش واحدهاى پيش و پس از متن: نحوه تنظيم قسمت هايى كه پيش و پس از متن دركتاب يا رساله و مانند آن مى آيند، همچون صفحه عنوان، شناسنامه، صفحه اهدا، فهرست، مأخذنامه، و نمايه.
