2.خلاصه نويسي

2. خلاصه نويسى معمولا خلاصه نويسى با دو هدف صورت مى پذيرد: صرفه جويى در وقت، درك پيام هاى اصلى نوشته. از اين رو، خلاصه نويس بايد جوهرِ مطالب نوشته را استخراج كند. خلاصه نويسى به يكى از اين دو روش انجام مى گيرد: يك. بازنويسى نوشته در مقياس كوچك تر. دو. نگاشتن خطوط اصلى نوشته. براى خلاصه نويسى بايد اين مراحل را پيمود:

يكم. مطالعه نوشته و درك مفهوم و پيام هاى آن به طور كامل خلاصه نويس بايد نخست سراسرِ نوشته را به طور دقيق بخواند و مطالب مهمّ آن را يادداشت كند. يادداشت بردارى از مطالب مهمّ نوشته بايد حتماً بر برگه هايى جداگانه صورت پذيرد و نه در حاشيه يا متن نوشته اصلى. ضمناً بايد همه نوشته خوانده شود و نه بخش هايى از آن، به طور اتّفاقى. بدترين روش در خلاصه نويسى كه تا حدّى نيز معمول است، آن است كه نوشته را بخش بخش خلاصه كنيم. تلخيص نيز همانند ترجمه، نيازمند اِشراف بر كلّ مطالب متن است. حتّى اگر كتابى هزار صفحه اى را مى خواهيد خلاصه كنيد، ابتدا سراسرِ آن را بخوانيد و سپس خلاصه نويسى را آغاز كنيد.

دوم. يادداشت بردارى از خطوط اصلى نوشته منظور از خطوط اصلى، نكاتى است كه از نظر نويسنده داراى اهمّيّت درجه اوّل هستند. اين اهمّيّت را نمى توان بر اساس فرعيّت يا عدم فرعيّت تعيين كرد، بلكه بايد هدف نويسنده را در نظر گرفت. به اين جمله بنگريد: امروز ميليون ها مؤمن انقلابى، همپيمان و همصدا، جامه هاى سياه بر تن، راهپيمايى بيست و دوم بهمن را برپا كردند. رنگ لباس راهپيمايان در نگاه اوّل نكته اى فرعى جلوه مى كند. امّا ممكن است در نوشته حاوى اين جمله، همين رنگ لباس نمايانگر يك حادثه مهم باشد و نشان دهد كه مثلا اين راهپيمايى همزمان با عاشورا بوده است. اگر چنين باشد، آن گاه لازم است كه در خلاصه نويسى، اين نشانه (= سمبل) را حفظ كنيم، گرچه در نگاه نخست، فرعى جلوه مى كند.

سوم. حذف نكته هاى زائد هنگام مرور يادداشت هاى خود كه حاوى خطوط اصلى است، گاه پى مى بريم كه بعضى نكات در