درس سي ام:هدفنمندي و شورآفريني
درس سى اُم هدفمندى و شورآفرينى نوشته خوب بايد خواننده را به جنبش و تكاپو وادارد و چشمه شور و شرر را در جانش جارى سازد. هرگاه خواننده پس از مطالعه يك متن، هيچ انگيزه نو يا گرمى و حرارتى را در خود حس نكند، معمولا بايد عيب را در نوشته جُست. به ويژه نويسنده مؤمن، بايد در پسِ هر واژه و از رهگذر هر جمله، پرچم تعهّدى را برافرازد و رايتِ رسالتى را بر پا سازد. برانگيختن رؤياها و عواطف كافى نيست; بايد هدفى مقدّس را پى گرفت و قلم را در قلمرو ايمان و تعهّد به گُلچرخى عبادتوار در آورد. بدين گونه، هم عقل ها حَظ مى برند و هم دل ها به انقلاب در مى آيند. اكنون ديگر مدّت ها است كه پنبه توهّم هاى پارناسيسم زده شده است و همگان دانسته اند كه «هنر براى هنر»
(1) افسانه اى بيش نيست. پارناسين ها با تكيه بر نظريّه «هنر براى هنر» بر اينعقيده بودند كه هنر پديده اى مستقل و فارغ از رسالت اجتماعى و اخلاقى است و هدفى جزرسيدن به كمال خود ندارد. آنان پيرو اين سخن تئوفيل گوتيه، شاعر و نويسنده فرانسوى (1811ـ1872)، بودند: شاعر بايد مثل مجسّمه ساز، شعرش را به شكلى ملموس و عينى و تراش خورده ارائه دهد. مكتب پارناسيسم كه زادگاهش فرانسه بود، هرگز راه به جايى نبرد; زيرا نه عقل و نه احساس، نمى پذيرد كه اثرى هنرى فقط براى جلوه دادن كمال و جمال هنرى خلق شود و هيچ رنگ و بويى از پيام و تعهّد نداشته باشد. آيا مى توان صادقانه اين سخن بنژامن كنستان (1845ـ1902) را پذيرفت: هنر براى هنر و بدون هدف; زيرا هر هدفى هنر را از طبيعت خود دور مى كند. حتّى اديبان برج عاج نشين هم در حقيقت براى خود هدفى را ترسيم كرده اند و به قواعد و اصولى قابل دفاع و تبليغ معتقدند. پيروان «شعر حجم» در ايران كه بعضاً از داعيه داران شعار «هنر براى هنر» هستند،
