يك.فعل
مثال مزبور. تكواژ وابسته، بايد همراه تكواژ آزاد به كار رود، مانند
ـِ ش در همان مثال.
يك.فعل فعل واژه يا واژگانى است كه يكى از اين پنج معنا را در زمان گذشته، حال، يا آينده نشان مى دهد: ـ انجام دادن يا انجام شدنِ كارى: من خداوند خود را به جان
مى پرستم. ـ صورت پذيرفتن كارى: باز موضوع كلام
فراموش شده است. ـ رخ دادن حالتى: دلم براى جبهه
تنگ شده است. ـ پذيرفتن حالتى: انقلاب
عمق يافت. ـ بودنِ چيزى: راه ديگرى در پيش
است. مفاهيمى كه در هر فعل وجود دارند، از اين قرارند: معنا (يكى از معانى پنجگانه بالا) ـ زمان (ماضى، مضارع، مستقبل) ـ شخص (اوّل شخص، دوم شخص، سوم شخص) ـ تعداد(مفرد و جمع). فعل يا خاص است يا غير خاص. فعل غير خاص يا معين است يا ربطى.
فعل خاص فعلى است كه صرف مى گردد، يعنى به شش ساخت زير تبديل مى شود: اوّل شخص مفرد(برمى خيزم)، دوم شخص مفرد(برمى خيزى)، سوم شخص مفرد(برمى خيزد). اوّل شخص جمع(برمى خيزيم)، دوم شخص جمع(برمى خيزيد)، سوم شخص جمع(برمى خيزند).
قسمت هاى اصلى فعل: بُن + شِناسه.
بُن جزء ثابتى است كه مفهوم اصلى فعل را نشان مى دهد. هر فعلى داراى بُن است.
شناسه جزء متغيّرى است كه شخص و تعداد فعل را نمايان مى كند. گاه پيش مى آيد كه فعل داراى شناسه نباشد. مثال: شنيد
م، شنيد
ى، شنيد ـ شنيد
يم، شنيد
يد، شنيد
ند. در اين مثال،
شنيد بُن است و اجزاى ديگر، شناسه اند. بُن، خود، دو گونه است: بُن ماضى، بُن مضارع.
