افزون بر اين، آفرينش مجدد، سختتر از
آفرينش نخستين نيست و نياز به قدرت بيشتري
ندارد بلکه مي توان گفت از آن هم آسانتر است زيرا چيزي
بيش از بازگشت روح موجود نيست.
فسيقولون من يعيدنا قل الذي
فطرکم اول مرة فسينغضون اليک رووسهم.... (1)
خواهند گفت: چه کسي ما را باز مي گرداند (و
مجددا زنده مي کند)؟ بگو: همان کسي که شما را نخستين بار
آفريد. پس سرهايشان را نزد تو تکان خواهند داد (و از اين پاسخ،
تعجب خواهند کرد).
و هو الذي يبدء الخلق ثم
يعيده و هو اهون عليه. (2)
و اوست کسي که آفرينش را آغاز مي کند و
سپس آن را بر مي گرداند و آن (بازگرداندن) آسانتر است.
4- شبهه درباره علم فاعل
شبهه ديگر اين است که اگر خدا انسانها را زنده
کند و به پاداش و کيفر اعمالشان برساند بايد از سويي
بدنهاي بي شمار را از يکديگر تشخيص بدهد تا هر
روحي را به بدن خودش بازگرداند. و از سوي ديگر، همه
کارهاي خوب و بد را به ياد داشته باشد تا پاداش و کيفر
درخوري به هر يک از آنها بدهد. و چگونه ممکن است ابداني که خاک
شده و ذرات آنها درهم آميخته شده را از يکديگر باز شناخت؟ و
چگونه مي توان همه رفتارهاي انسانها را در طول هزاران بلکه
ميليونها سال، ثبت و ضبط کرد و به آنها رسيدگي نمود؟
اين شبهه هم از طرف کساني مطرح شده که علم
نامتناهي الهي را نشناخته بودند و آن را به علوم ناقص و محدود خودشان
قياس مي کردند. و پاسخ آن اين است که علم الهي حد و
مرزي ندارد و بر همه چيز، احاطه دارد و هيچگاه خداي متعال
چيزي را فراموش نمي کند.
قرآن کريم از قول فرعون، نقل مي کند که به حضرت
موسي(ع) گفت:
فمابال القرون الاولي.
