سعادت را به مردم به طور ديگر نشان بدهند، مى دادند، به موجب وسعت رحمت؛ و اگر ممكن بود اكراهاً مردم را به سعادت برسانند مى رساندند؛ لكن هيهات! راه آخرت راهى است كه جز با قدم اختيار نمى توان آن را پيمود؛ سعادت با زور حاصل نشود؛ فضيلت و عمل صالح بدون اختيارْ فضيلت نيست؛ و شايد معنى آيه شريفه «لا اِكْراهَ فِى الدّين»(88) نيز همين باشد.
بلى، آنچه در آن، اعمال اكراه و اجبار مى توان نمود صورت دين الهى است نه حقيقت آن. انبياعليهم السلام مأمور بودند كه صورت را با هر طور ممكن است تحميل مردم كنند تا صورت عالَم صورت عدل الهى شود و مردم را ارشاد به باطن نمايند تا مردم به قدم خود آن را بپيمايند و به سعادت برسند.
بالجمله، اين نيز از غرور شيطان است كه دست انسان را با طمع رحمت از رحمت كوتاه كند.

فصل نهم: دعوت به حضور قلب

اكنون كه فضيلت حضور قلب را دانستى و ضررهاى ترك آن را فهميدى، علم تنها كفايت نكند بلكه حجّت را تمامتر نمايد؛ دامن همّت به كمر زن و آنچه را دانستى درصدد تحميل آن باش و علم خود را عملى كن تا استفاده از آن برى و برخوردار از آن شوى. قدرى تفكّر كن كه به حسب رواياتِ اهل بيت عصمت عليهم السلام - كه تمام علومشان از وحى الهى است - قبولى نماز شرط قبولى ساير اعمال است؛ و اگر نماز قبول نشود، به اعمال ديگر اصلاً نظر نكنند.(89)
و قبولى نماز به اقبال قلب است كه اگر اقبال قلب در نماز نباشد، از درجه اعتبار ساقط [ است ] و لايق محضر حضرت حق نيست. پس، كليد گنجينه اعمال و باب الأبواب همه سعادات حضور قلب است كه با آن فتح باب سعادت بر انسان مى شود و بدون آن جميع عبادات از درجه اعتبار ساقط مى شود.