روى هيچ گاه آرام نداشته، همواره از عقوبات شديد آخرت به خدا پناه مى بردند.
شما براى اين عقبات هولناك توانفرسا چه فكرى كرده و چه راه نجاتى يافته ايد؟ چه وقت مى خواهيد در مقام اصلاح و تهذيب خود برآييد؟

14 . هشدار به جوانان

شما كه اكنون جوانيد، بر قواى خود مسلّطيد و هنوز ضعف جسمى بر شما چيره نشده است، اگر به فكر تزكيه خويش نباشيد، هنگام پيرى كه ضعف، سستى، رخوت و سردى بر جسم و جان شما چيره شد و نيروى اراده، تصميم و مقاومت را از دست داديد و بار گناه و معصيت قلب را سياهتر ساخت، چگونه مى توانيد خود را مهذّب كنيد؟ هر نَفَسى كه مى كشيد، هر قدمى كه بر مى داريد، و هر لحظه اى كه از عمر شما مى گذرد، اصلاح مشكلتر مى شود. هر چه سن بالا رود، اين امور منافى با سعادت انسان زيادتر شده، قدرت كمتر مى گردد. پس، به پيرى كه رسيديد ديگر مشكل است موفق به تهذيب و كسب فضيلت و تقوا شويد؛ نمى توانيد توبه كنيد؛ زيرا توبه با لفظ «أتُوبُ إلى اللَّهِ» تحقق نمى يابد؛ بلكه ندامت و عزم بر ترك لازم است. پشيمانى و عزم بر ترك گناه براى كسانى كه پنجاه سال غيبت و دروغ مرتكب شده، ريش خود را در معصيت سفيد كرده اند، حاصل نمى شود. چنين كسانى تا پايان عمر مبتلايند.
جوانان ننشينند كه گرد پيرى سر و روى آنان را سفيد كند - ما به پيرى رسيده ايم و به مصايب و مشكلات آن واقفيم - شما تا جوان هستيد مى توانيد كارى انجام دهيد، تا نيرو و اراده جوانى داريد مى توانيد هواهاى نفسانى، مشتهيات دنيايى، و خواسته هاى حيوانى را از خود دور سازيد.
ولى اگر در جوانى به فكر اصلاح خود نباشيد، ديگر در پيرى كار از كار گذشته است. تا جوانيد فكرى كنيد؛ نگذاريد پير و فرسوده شويد. قلب جوان لطيف و ملكوتى، و انگيزه هاى فساد در آن ضعيف است؛ لكن هر چه سن بالا رود ريشه گناه در قلب قويتر و محكمتر مى گردد؛ تا جايى كه كندن آن از دل ممكن نيست. چنانكه در روايت است:
قلب انسان ابتدا مانند آينه صاف و نورانى است. و هر گناهى كه از انسان سر بزند، يك