ولى كسى كه هنوز حجابهاى ظلمانى را پاره نكرده، كسى كه تمام توجه او به عالم طبيعت، و العياذ بالله، منحرف عن الله است، و اصولاً از ماوراء دنيا و عالم روحانيت بى خبر است، و هيچ گاه در مقام برنيامده كه خود را تهذيب، و نيروى روحانى و معنوى در خويشتن ايجاد كند، و پرده هاى سياهى را كه روى قلب او سايه افكنده كنار زند، در اسفل سافلين كه آخرين حجب ظلمانى است قرار دارد: «ثُمَّ رَدَدْناهُ اَسْفَلَ سَافِلينَ»(33). در صورتى كه خداوند عالم بشر را در عاليترين مرتبه و مقام آفريده است: «لَقَدْ خَلَقْنَا الإِنسانَ فِي أَحْسَنِ تَقْوِيم»(34). كسى كه از هواى نفس پيروى مى كند و از روزى كه خود را شناخته به غير عالم ظلمانى طبيعت توجهى ندارد و هيچ گاه فكر نمى كند كه ممكن است غير از اين دنياى آلوده تاريك منزل ديگرى هم وجود داشته باشد، در حجاب ظلمانى فرو رفته، مصداق «اَخْلَدَ إلى الأرْضِ وَاتَّبَعَ هَواه»(35) گرديده است. او با آن قلب آلوده به گناهى كه در پرده ظلمانى پوشيده شده و روح گرفته اى كه بر اثر كثرت معصيت از حق تعالى دور گشته، آن هواپرستيها و دنيا طلبيهايى كه عقل و چشم حقيقت بين او را كور كرده است، نمى تواند از حجابهاى ظلمانى برهد، چه رسد اينكه حجب نورانى را پاره كند. او خيلى كه معتقد باشد مقام اولياى خدا را منكر نشود؛ عوالم برزخ، صراط، معاد، قيامت، حساب، كتاب، بهشت و جهنم را افسانه نخواند. انسان بر اثر معاصى و دلبستگى به دنيا بتدريج اين حقايق را منكر مى گردد؛ مقامات اوليا را انكار مى كند، با اينكه مقامات اوليا بيش از اين چند جمله اى كه در دعا و مناجات وارد شده نيست.
10 . علم و ايمان
گاهى مى بينيد كه كسى به اين واقعيات علم دارد، لكن ايمان ندارد. مرده شوى از مرده نمى ترسد؛ زيرا يقين دارد كه مرده قدرت آزار ندارد؛ آن وقت كه زنده بود و روح در بدن داشت كارى از او ساخته نبود، چه رسد اكنون كه قالب تهى كرده است؛ ولى آنان كه از مرده مى ترسند براى اين است كه به اين حقيقت ايمان ندارند؛ فقط علم دارند. به خدا و روز جزا
