فصل سوم: فضايل صمت و عيوب هَذَر از طريق نقل

اخبار شريفه در اين باب بقدرى زياد است كه در اين مختصر نگنجد، و ما به ذكر چند حديث قناعت مى كنيم:
پيغمبر خداصلى الله عليه وآله فرمود:
اى ابوذر! گفتار خوب بهتر است از سكوت، و سكوت بهتر است از گفتار شرّ. اى ابوذر! واگذار كلام زيادى را، و بس است تو را از سخن آنچه تو را به حاجتت برساند. اى ابوذر! كفايت مى كند در دروغ گوئى مرد، اينكه هر چه شنيد نقل كند. اى ابوذر! همانا هيچ چيز بيشتر از زبان، استحقاق زندان طولانى ندارد. اى ابوذر! خداوند نزد زبان هر گوينده ايست. پس از خدا بترسد انسان و بداند چه مى گويد.(606)
حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام فرموده:
كسى كه كلامش زياد شد، خطايش زياد شود. و كسى كه خطايش زياد شد، حيايش كم شود. و كسى كه حيايش كم شد، وَرَعش كم شود. و كسى كه وَرَعش كم شد، قلبش مى ميرد. و كسى كه قلبش مرد، داخل آتش شود.(607)
و فرمود: «وقتى كه عقل كامل شود كلام كم شود».(608) و در وصاياى آن جناب است:
خلق نكرده خداوند(عزَّ و جلَّ) چيزى را نيكوتر از كلام، و نه چيزى را زشت تر از كلام. به واسطه كلام سفيد شود روها، و به واسطه كلام سياه شود روها. بدان كه كلام در بند توست تا سخن نگفتى؛ و چون تكلّم كردى، تو در بند او مى روى. پس حفظ و مستور كن زبان خود را، چنانكه حفظ مى كنى طلا و پول خود را. همانا زبان، سگ عَقُور است؛ اگر او را رها كنى، زخم مى زند. چه بسا كلمه اى كه سلب نعمت كند! و كسى كه لجام خود را رها كند مى كشاند او را به سوى هر كراهت و فضيحتى. پس از آن خلاصى ندارد در روزگار مگر با غضب خدا و ملامت مردم.(609)