دور واز معراج قرب مهجور گرديده، و به حزب شيطانى نزديك و به جاى ثمره تقرّب به حق و تجافى از دار غرور، ثمره غرور شيطانى و عُجب و كبر كه ارث ابليس است از آن حاصل شده.
آيا نيامده وقت آن كه درصدد اصلاح نفس برآييم، و براى علاج امراض آن قدمى برداريم؟
براى اصلاح نفس ايام جوانى سزاوارتر است؛ زيرا هم اراده قويتر است، و هم كدورت و ظلمتِ نفس كمتر و هم بار معصيت زياد نشده كه جبران آن مشكل باشد. جوانان قدر ايام جوانى را بدانند. اين نعمت بزرگ را با غفلت نگذرانند كه در ايّام پيرى اصلاحِ نفس بسيار مشكل است. مشكلات بسيار در سنّ پيرى براى انسان هست كه در ايّام جوانى نيست، لكن شيطان و نفس أمّاره انسان را مغرور مى كنند و نمى گذارند در آن وقت، درصدد اصلاح برآيد، تا آنكه دچار ضعف و سستى پيرى و معاصى متراكم و كدورتهاى نفسى زياد شد، آنگاه نيز با تسويف و تعويق مى گذرانند، تا اصل سرمايه را از دست بدهد و با خذْلان و خسران، وارد دار انتقام شود؛ «وَ الْعَصْرِ * إنَّ الإنْسَانَ لَفِى خُسْرٍ»(560). چه خسرانى بالاتر از آنكه سرمايه سعادت ابدى را در شقاوت ابدى خرج كند و مايه حيات و نجات، در فناى خود به كار اندازد، و تا آخر عمر از غفلت و مستى به خود نيايد.

فصل پنجم: شمّه اى از احاديث شريفه در اين باب

حضرت صادق (سلام الله عليه) فرمود:
در آن چيزهايى كه خداى(عزَّوجلَّ) به داود وحى فرستاد، اين بود كه: «اى داود! چنانكه نزديكترين مردم به خدا متواضعان هستند، همين طور دورترين مردم به او متكبّرانند».(561)
اين حديث شريف، براى اهل يقظه و اصحاب معرفت كفايت مى كند. تقرّب به حق تعالى سرچشمه همه سعادات است، و دورى از آن ساحتِ مقدّس مايه همه شقاوتها. آنان كه