«اين راه رشد و هدايت است». و از چپ و راست آن خطهايى كشيدند و فرمودند: «اينها راههايى است كه بر هر راهى از آن شيطانى است كه دعوت به سوى آن كند». پس از آن، اين آيه شريفه را قرائت فرمودند.(487)
فصل چهارم: [ موعظه براى اصلاح نفس ]
هان اى عزيز ! اگر انسان اين مطالب را كه به موازين برهانيّه، پيش اهلش ثابت و به نور كشف و شهود، نزد اصحاب معرفت مشهود است و مطابق اشارات، بلكه صراحات كتاب الهى(488) و احاديث شريفه وارده از اهل بيت وحى و تنزيل است(489)، احتمال نيز دهد، بايد آرام نگيرد تا نفْس را اصلاح كند.
مصيبت در آن است كه جميع آيات باهره كتب آسمانى و تمام احاديث شريفه اهل بيت عصمت، از انبياء عظام و اولياء كرام، و تمام براهين اصحاب حكمت و فلسفه و مشاهَدات ارباب رياضت و شهود، در قلوب قاسيه و دلهاى سخت ما ايجاد احتمال نكرده، و عمل ما مثل اشخاصى است كه يقينِ حتمى به كذب همه - نعوذ بالله - داريم.
عزيزا ! اگر به ما طفل ده ساله اى اطلاع دهد كه خانه ات آتش گرفت يا پسرت در آب افتاد و الآن غرق مى شود، آيا اگر اشتغال به هر كار مهمّى داشته باشيم، دست از آن برداشته، در تعقيب اين اخبار هولناك سراسيمه مى دويم يا آنكه با اطمينان نفس نشسته اعتنا نمى كنيم؟ اكنون چه شده است، تمام آيات و اخبار و برهان و عيان به قدر خبر يك بچه ده ساله در ما تأثير نكرده. اگر تأثير كرده بود، راحتى را از ما سلب نموده بود. آيا اين كورى باطن و عماى قلب را بايد به چه نحو معالجه كرد؟ آيا اين مرض قلبى محتاج به علاج و طبيب هست؟ آيا راهى براى علاج اين احتجاب و ظلمت هست؟ آيا كسى كه به مقدار خبر يك طفل نابالغ خبر انبيا و كتب آسمانى را نشمرد، بايد او را مؤمن دانست، و خواصّ ايمان را براى او ثابت كرد؟
اگر آنچه را كه مذكور شد با مراجعه به احوال خود درست يافتى، بدانكه دود شهوت و
