قلب و فؤاد و بدن را مى سوزاند و از باطن قلب بروز كند و به ظاهر از مجراى حواس نفوذ كند.
احاديث شريفه در اين باب، بيش از آن است كه در اين مختصر بتوان گنجاند.(450)
فصل هفتم: مختصرى براى علاج غضب
در اربعين در شرح حديث هفتم، تا اندازه اى بسط و تفصيل در موضوع غضب و علاج آن داديم(451). از اين جهت، در اين كتاب به طور اختصار شمه اى از حاصل آن كتاب را مذكور مى داريم تا اينجا نيز خالى از فايده نباشد.
علاج اساسى نفس بايد در حال خاموشى اشتعال قوّه غضبيه باشد؛ زيرا در حال اشتعال اين آتش هولناك سوزنده و فوران اين نائره كشنده، خيلى مشكل است جلوگيرى از آن، در اين هنگام اطبّاء نفوس نيز از علاج آن عاجزند؛ زيرا هر چه به معالجه در اين وقت كوشند و به موعظت و نصيحت خيزند، اشتعال اين جمره شيطانيّه بيشتر شود. از اين جهت، در اين حال بايد براى او تغيير حال ناگهانى پيش آورند، و او را از اين حال منصرف كنند، و صاحب جوشش غضب، در اين هنگام بايد براى خود حال انصراف تهيه كند، و وخامت عاقبت امر را متوجه شود اگر براى او شعورى و تميزى باقى مانده، و بايد با تغيير حال نگذارد جوشش قلب زيادت شود و زبانه اين آتش مهلك افزون گردد. اگر ممكن شود، خود را از بين آن معركه - كه اسباب غضب در آن تهيه شده - خارج و جان خود و ديگران را از خوف هلاكت نجات دهد، و يا آنكه تغيير حالى دهد؛ مثل آنكه اگر ايستاده است، بنشيند و اگر نشسته است، بخوابد يا به ذكر خداى تعالى مشغول شود، و بعضى ذكر خدا را در اين وقت، واجب دانسته اند.(452)
در روايت كافى شريف نيز وارد است كه حضرت صادق (سلام الله عليه) فرمود:
وحى فرستاد خداوند به سوى بعض انبيا خود كه: اى پسر آدم! ياد كن مرا هنگام
