هر يك خود سببى مستقل است در هلاكت انسان.
ما اكنون بعضى از آيات كريمه و اخبار شريفه اى كه در اين باب وارد است، مذكور مى داريم، بلكه نفس حريص به دنيا را از آن تنبّهى حاصل شود:
خداى تعالى، در سوره مباركه معارج، پس از آنكه شمه اى از احوال و اهوال قيامت را ذكر مى فرمايد، به بيانى كه دل اشخاص بيدار را مى شكافد و فؤاد مؤمنين را ذوب مى كند مى فرمايد: «كَلّآ إنَّهَا لَظَى * نَزَّاعَةً لِلشَّوى * تَدْعُوا مَنْ أدْبَرَ وَ تَوَلّى * وَ جَمَعَ فَأوْعَى * إنَّ الإنْسَانَ خُلِقَ هَلُوعاً * إذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً * وَ إذَا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعاً»(420).
سبحانه و تعالى ! اين كلام معجزْ نظام را نتوان به نطاق بيان درآورد، و لباس ترجمه به قامت قيامت آن پوشانيد؛ چه به هر بيانى درآيد، از لطافت آن و تأثيرش در نفس كاسته شود.
روايات شريفه در اين باب بسيار است، و ما به ذكر كمى از آن قناعت كنيم، عن أبي عبدالله عليه السلام :
مَثَلُ الْحَرِيْصِ عَلَى الدُّنْيا مَثَلُ دُوْدَةِ الْقَزِّ، كُلَّمَا ازْدادَتْ مِنَ الْقَزِّ عَلى نَفْسِها لَفّاً كانَ أبْعَدَ لَها مِنَ الْخُرُوجِ حَتّى تَمُوتَ غَمّاً . وَ أغْنَى الْغَنِيِّ مَنْ لَمْ يَكُنْ لِلْحِرْصِ أسيراً.(421)

مقصد دهم و يازدهم:

رأفت و رحمت و ضد آنها: قسوت و غضب

فصل اوّل: [ معنى رأفت و قسوت و آثار رأفت ]

اهل لغت و ادب رأفت را كمال رحمت دانند، و گويند رقيقتر از رحمت است؛ چنانكه جوهرى گويد: «الرّأفة: أشدّ الرّحمة»(422). و در مجمع گويد: «الرَّؤُوفُ: شَدِيْدُ الرَّحْمَةِ، وَ الرَّأْفَةُ أرقُّ مِنَ الرَّحْمَةِ».(423)
رحمت و رأفت و عطوفت و امثال آن، كه از جلوه هاى اسماء جماليّه الهيّه است، خداى (تبارك و تعالى ) به حيوان مطلقاً و به انسان بالخصوص، مرحمت فرموده؛ براى حفظ انواع