نفسانيه آنهاست. چه بسا كه انسان به واسطه فقر و تهى دستى به مقام كمال ذاتى خود برسد، و چه بسا كه به واسطه مرض و ناتوانى به سعادت جاويدانى رسد. اينها در صورتى است كه بنده در اوائل مقامات سلوك باشد، و الّا اگر تحصيل مقام مَحَبّت و جذبه كرده باشد و از كأس عشق جرعه اى نوشيده باشد، آنچه از محبوبش برسد محبوب اوست.

اين مقام، يعنى مقام مَحَبّت و جذبه را بايد اوائل درجه ثالثه رضا دانست. و از آن تعبير كنند به «رضىً برضى الله»(347) كه عبد از خود خشنودى ندارد، و رضايت او تابع رضايت حق است؛ چنانكه اراده او به اراده اوست. چنانكه در حديث شريف است؛ «رِضَى اللهِ رِضانا أهْلَ الْبَيْتِ»(348).

فصل سوم: [ مبادى مقام رضا]

چون مبدأ رضا از حق تعالى معرفت عبد است به جميل بودن افعال حق تعالى ، از اين جهت، ما مقام جمال حق را ذاتاً و صفتاً و فعلاً بيان كنيم، و مراتب معرفت عبد را در اين مقام ذكر كنيم.
اوّل مرتبه اى كه براى عبد حاصل شود علم به جميل بودن حق است - به حسب برهان حِكْمى - و اين مقام گرچه مفتاح ابواب معارف است به حسب نوع و متعارف - و اگر كسى به مقامات عاليه عرفان از غير اين طريق برسد، از نوادر است و ميزان در نوعيت نيست.
از اين علم برهانى كه حظّ عقل است اخلاق نفسانيّه - كه از توابع معارف است - حاصل نشود، ولهذا چه بسا حكماء بزرگ مرتبه در علمِ بحثى، كه داراى مقام رضا و تسليم و ديگر مقامات روحيه و اخلاق نفسانيّه و معارف الهيّه نيستند، در همان حجب علميّه تا ابد باقى مانند.
مرتبه دوم آن است كه همين مرتبه [ را] كه جمال حق و جميل بودن اوصاف و افعال