دل را از اين دنياى دَنى و نشئه فانيه برگيريم و به آن نشئه باقيه ببنديم، و نه خوفى از وعيد آن در قلب ما حاصل آيد تا از معاصى الهيّه و مخالفت با ولى نعمت احتراز كنيم. اين نيست جز آنكه حقيقت و حقّيّت قرآن به قلب ما نرسيده و دل ما به آن نگرويده و ادراك عقلى، بسيار كم اثر است. با اين قياس كليه نقصانهايى كه در ماست و جميع سركشيها و مخالفتهاى ما و محروم ماندن از همه معارف و سرائر براى همين نكته است. (تو خود حديث مفصل بخوان از اين مجمل).

فصل سوم: استشهاد براى اين مقصد به دليل نقلى

خداى تبارك و تعالى براى مؤمنين در قرآن شريف خود، خواصّى ذكر فرموده است. همچنين در احاديث شريفه از اهل بيت عصمت و طهارت، براى مؤمن اوصافى ذكر شده است كه هيچ يك از آنها در ما نيست، با اينكه ما خود مى دانيم كه همه به علم برهانى يا امثال آن، اعتقاد به خداى تبارك و تعالى و توحيد ذات مقدَّس و ساير اركان ايمانى داريم. اين نيست مگر براى آنكه مذكور داشتيم كه ايمان غير از ادراك عقلى است. خداى تعالى در آيه دوم سوره انفال فرمايد: «اِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إذا ذُكِرَ اللهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زَادتْهُمْ إيماناً وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ»(284) تا آنكه مى فرمايد: «اُولئِكَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقّاً»(285). به طور حصر مى فرمايد: مؤمنان آنانند كه اين چند صفت را دارند و غير اينها مؤمن نيستند، در آخر نيز فرمايد: اينها فقط مؤمن درست راست مى باشند.
يكى از اوصافى كه براى آنها ذكر شده است آنكه چون ذكر خدا شود قلبهاى آنان ترسناك شود. ديگر آنكه چون آيات حق بر آنها خوانده شود، آن آيات ايمان آنها را زيادت كند. ديگر آنكه توكّل آنها بر پروردگار خودشان است.
اكنون شما كه مدّعى ايمانى هستيد، و همه اركان ايمان را عقلاً يافتيد، و براى هريك برهانى داريد يا بافتيد، مراجعه به حال خود كنيد؛ ببينيد كدام يك از اين خواص در قلبتان موجود است؟ اين همه ذكر خدا مى كنيد و مى شنويد، كو آن ترس كه علامت مؤمن است؟