لازم بود اسم فاعل آن نيز لازم است و اگر فعل متعدي بود اسم فاعل آن نيز متعدي است .
مثال 1 : زيدٌ قائمٌ أبُوهُ
تركيب : زيد : مبتدا قائم : خبر اب : فاعل قائم و مضاف ه: مضاف اليه .
مثال 2 :زيدٌ ضارِبٌ أبُوهُ بَكْراً
تركيب : زيد : مبتدا ضارب : خبر اب فاعل ضارب و مضاف ه : مضاف اليه بكرا : مفعول به .
مثال 3 : زيدٌ مُعْطيٍ عَمْراً درهماً .
تركيب : زيد : مبتدا معطي : خبر (هو فاعلش) عمرا: مفعول اول درهما: مفعول دوم.
تذكر:
گاهي اسم فاعل به مفعول خود اضافه مي شود .
مثال : زيدٌ ضارِبٌ بكرٍ
تركيب : زيد : مبتدا ضارب : خبر و مضاف (ضمير هو فاعل ضارب است) بكر: مضاف اليه (در اصل مفعول ضارب بوده است ).
اسم مفعول
اسم مفعول كلمه اي است كه بر حدث و مفعول آن دلالت مي كند .