جهل و نادانى. اميرالمؤمنين على(عليه السلام)فرمود: «إذا زاد عِلمُ الرَّجل زاد أدَبُهُ».(1)
ج) همنشيني با عالمان و خوبان.
حضرت علي (ع) فرمود :
«جالِسِ الْعُلماء يَزْدَدْ عِلْمُكْ وَ يَحسُن ادَبكَ و
تزكُ نفسك»(2) «جالِسِ الحُلماء تزدد حلماً»(3) «جالس الاَبرار ، فانّك اِنْ فعلتَ خيراً حمدوك، وإنْ أخطأت لم يُعَنِّفوك»;(4) «مجالَسةُ الحكماء حياةُ العُقول، وشِفاء النفوس». (5)همنشينى با صالحان تأثير شگفتى در تهذيب نفس و تحصيل تقوا دارد. امام سجّاد (عليه السلام)فرمود:
«مَجالِسُ الصّالِحين دَاعِيَةٌ إلىَ الصَّلاح». (6)اصحاب حضرت عيسى(عليه السلام)از او پرسيدند: اى روح الله، با چه كسى همنشين شويم؟ فرمود:
«مَن يذكِّركم الله رؤيته ويزيد في عملكم منطقه ويرغّبكم في الآخرة عمله».(7)متقابلا همنشينى با هواپرستان اثر سوء دارد.
15 . ابعاد ادب
الف) ادب در برابر خداوند متعال
مهمترين نمود ادب، ادب در برابر خداست. مسلمان بايد بكوشد كه در محضر پروردگار سبحان كمال ادب را رعايت و ادب حضور حضرت ربّ العالمين را حفظ و اسماء مقدّس خداوند را با تعظيم و اِجلال ذكر كند.
نقل شده است كه نوجوانى به پيامبر(صلى الله عليه وآله) سلام، و از ديدار آن حضرت اظهار خوشحالى كرد. پيامبر فرمود: اى جوان آيا مرا دوست دارى؟
عرض كرد: آرى به خدا سوگند يا رسول الله.
ـ به اندازه چشمانت؟
