هذا، و أكل مال هذا، و سفك دم هذا، فيعطى هذا من حسناته و هذا من حسناته، و ان فنيت حسناتُه قبلَ أن يقضى ما عليه أُخِذَ من خطاياهم، فطرحت عليه، ثمَّ طرح فى النار.(1)
از امام صادق(عليه السلام) : در تفسير آيه (اِنَّ ربّك لبالمرصاد) آمده است: «قنطرة على الصراط لا يجوزها عبدٌ بمظلمة».(2) امام خمينى(رحمه الله) خطاب به فرزند خود مرقوم فرمودند:
پسرم! سعى كن كه با حق النّاس از اين جهان رخت نبندى كه كار بسيار مشكل مى شود سر و كار انسان با خداى تعالى كه ارحم الراحمين است بسيار سهل تر است تا سر و كار با انسانها. به خداوند تبارك و تعالى پناه مى برم از گرفتارى خود و تو و مؤمنين در حقوق مردم و سر و كار با انسانهاى گرفتار.(3)
همه احترام به حق الناس را بظاهر مى پذيرند. اما در عمل بسيارى از حقوق مردم را تضييع مى كنند. در اينجا به چند نمونه از آنها اشاره مى شود:
بى اجازه در كتاب و دفتر و وسايل ديگرى تصرف كردن و كفش و دمپايى ديگرى را پوشيدن و سهل انگارى در اداى بدهى و امانت و عاريه و مزاحمتهاى گوناگون براى ديگران فراهم نمودن، تصرف در مال مشترك بدون رضاى شريك، تصرف در مال غيرمخمّس، غيبت، تهمت، شايعه پراكنى، توهين و ريختن آبروى ديگران.
19 . آداب و حقوق همسايه
از آيات قرآن كريم و احاديث معصومين(عليهم السلام) برمى آيد كه همسايه، جايگاه خاصى دارد. خداوند متعال مى فرمايد:
(وَاعْبُدُوا اللهَ وَلا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئاً وَبِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً وَ بِذِى الْقُرْبى وَالْيَتَامى وَالْمَساكِينِ وَالْجارِ ذِى الْقُرْبى وَالْجارِ الْجُنُبِ ...)(4). در اين آيه، حق تعالى پس از توصيه به بندگى و عبوديت و نفى شرك، به احسان و نيكى به همسايگان دستور مى دهد و به دليل اهميّت مسأله، مطلب را باز كرده و بيان مى دارد: «هم همسايه نزديك و هم همسايه دور».
