تبیان، دستیار زندگی

8. انواع اختلافات قراءات، حتى در يك تقسيم بندى كلى، خيلى بيشتر از هفت نوعند; اماشيفتگان و متعبدان به حديث «احرف سبعه » ظاهرا راهى جز اين كه همه را در هفت نوع جاى دهند نداشته اند.
9. در اصطلاح علم قراءت، به قواعدى كه بيان كننده احكامى كلى در قراءت تمام كلمات قرآن هستند، «اصول قراءات » و به اختلاف قراءات در موارد خاص، «فرش الحروف » مى گويند.

13. ر.ك: التمهيد، ج 2، ص 99 و 100.
14. ر.ك: الاتقان، ج 1، نوع 16، مسأله سوم.
15. همان.
16. سيدمحمد باقر حجتى، تاريخ قرآن كريم، ص 257 و 258.
17. زركشى در البرهان، 53 وجه در اختلاف اقوال ذكر كرده است!
18. ر.ك: الاتقان، ج 1، نوع 16، مسأله سوم.
19. هود(11) آيه 78.
20. سبا(34) آيه 19.
21. يوسف(12) آيه 45.
22. «امة » به معناى حين و زمان است و «امه » به معناى نسيان.
23. بقره(2) آيه 259.
24. يس(36) آيه 29.
25. قارعه(101) آيه 5.
26. واقعه(56) آيه 29.
27. يس(36) آيه 35.
28. براءة(9) آيه 100.
29. النشر فى القراءات العشر، ج 1، ص 27 و 28; التمهيد، ج 2، ص 106 - 108.
30. يونس(10) آيه 92.
31. بقره(2) آيه 247.
32. در اصطلاح قراءت، به قواعدى كه بيان كننده احكامى در قراءت تمام كلمات قرآنمى باشند، به گونه اى كه در هرجا بتوان آن قواعد را اجرا نمود، «اصول » گفته مى شود. اصولدر قراءات در مواد زير مطرح است: 1. وقف و ابتدا. 2. ادغام و اظهار. 3. مد و قصر.
4. تحقيق وتسهيل.
5. اماله و فتح.
6. تفخيم و ترقيق (احكام راءات و لامات) 7. ابدال و نقل.
8. احكامهاءات.
9. احكام ياءات.
10. وصل ميم جمع و هاء ضمير.
در مقابل اصطلاح «اصول »، اصطلاح«فرش » وجود دارد كه مراد از آن موارد جزئى از اختلاف قراءات در كلمات قرآنى است كهضابطه مند نيستند; مثلا قراءت كلمه «يخدعون » در سوره بقره به قراءت «يخدعون » در سورهنساء قياس نمى شود.
در كتب مربوط به اختلاف قراءات رسم بر اين است كه ابتدا، «اصولقراءات » مطرح مى شوند و سپس به ترتيب از ابتداى قرآن اختلاف در فرش قراءت، كلمه بهكلمه بررسى مى گردد.
شاطبى در كتاب حزرالامانى و وجه التهانى (معروف به شاطبيه) پساز ذكر اصول قراءات و قواعد ادغام، هاء كنايه، مد و قصر، تسهيل همزه، اظهار، حروف قريبالمخرج، اماله و وقف ها از بيت 445 در زمينه «فرش الحروف » از سوره بقره اختلاف قراءات راآغاز مى كند.
ر.ك: حرز الامانى و وجه التهانى، ص 68 به بعد.
بعضى گفته اند علت نامگذارىاختلافات جزئى و موردى قراءات به «فرش » اين است كه چون بر خلاف اصول قراءت، مثلادغام يا اماله كه در هر جاى قرآن و در هر سوره، اصول اجرا مى گردند، قراءت هايى كه تحتضوابط و اصول قرار نمى گيرند فقط در همان موضع خودشان از سوره بحث مى گردند و همان جا قرار گرفته و گسترده شده اند به آنها «فرش الحروف » گفته شده است.
33. النشرفى القراءات العشر، ج 1، ص 26 و 27; الاتقان، ج 1، نوع 16، مسأله سوم; و ر.ك: التمهيد، ج 2، ص 110 و 111; مناهل العرفان، ج 1، ص 159 و 160.
34. النشر فى القراءات العشر، ج 1، ص 27; و ر.ك: مناهل العرفان، ج 1، ص 155; مباحث فى علوم القرآن، ص 116.
35. مناهل العرفان، ج 1، ص 157.
36. ر.ك: مباحث فى علوم القرآن، ص 109 - 116.