3- دين :
رجوع شود به آيه 11 سوره
مطففين .
تركيب :
(قل) فعل و فاعل ، جمله استينافيه است و محلي از اعراب ندارد (ي) حرف ندا
(اي) مناداي نكره مقصوده و لفظاً مبني بر ضم و محلا ً منصوب است بنابر
مفعول بودن براي فعلي كه (ادعو يا اطلب) حرف ندا قائم مقام آن است (ه) حرف
تنبيه (الكافرون) بدل يا عطف بيان يا صفت براي اي وجمله ايها ... در محل
نصب مقول قول است (ل) حرف نفي (اعبد) فعل و فاعل (م) اسم موصول در محل
نصب ، مفعول براي لا اعبد (تعبدون) فعل و فاعل جمله صله موصول است و محلي
از اعراب ندارد وعائد به موصول محذوف مي باشد تقدير : ما تعبدونه البته
محتمل است كه ما در اينجا حرف مصدري باشد (موصول حرفي) كه در اين صورت جمله
بعد از خود را به تأويل مصدر مي برد و اين مصدر مؤول منصوب است بنابر مفعول
مطلق بودن (بدون اينكه عائدي محذوف باشد) تقدير : لااعبد عبادتكم . احتمال
سومي كه در اين (م) داده شده است اين است كه (م) نكره موصوفه باشد كه در
اين صورت ماننداحتمال اول (م) در محل نصب است بنابر مفعول بودن براي لا
اعبد اما جمله تعبدون در محل نصب مي باشد بنابر صفت بودن براي ما و عائد به
موصوف محذوف است تقدير : لا اعبد شيئاً تعبدونه . به هر حال جمله لا اعبد
... جواب ندا است (استيناف بياني) و محلي از اعراب ندارد (و) حرف عطف (ل)
زائده كه براي تأكيد نفي آورده شده است توضيح اينكه : هرگاه (واو) عاطفه
مسبوق به نفي باشد و از آن قصد معيت نشده باشد (واو) عاطفه مقرون به لا مي
شود مانند : ماقام زيد و لا عمر در اين حالت بصريون اين لا را زائده مي
دانند كه براي تأكيد نفي آورده شده و كوفيون آن را نافيه مهمل از عمل يا به
معناي غير مي دانند (انتم عابدون) مبتدا و خبر (مااعبد) مانند ما تعبدون
تركيب مي شود و جمله و لا انتم ... عطف بر جواب ندا است و
