تبیان، دستیار زندگی

ترجمه :

آيا انسان مي پندارد كه احدي هرگز بر او چيرگي نمي يابد ؟(5) مي گويد : مالي فراوان را نابود نموده و تباه ساختم (6) آيا پندارد كه احدي او را نديده است؟(7) آيا برايش دو چشم نيافريديم ؟ (8) و زباني و دو لب برايش نيافريده ايم ؟(9) و دو راه [خير و شر] را نشانش داديم (10)

لغات :

1- يحسب :

مي پندارد – گمان مي كند – فعل مضارع از ثلاثي مجرد باب فعل يفعل و از افعال قلوب و دو مفعولي است .

2- لن يقدر :

هرگز قوت نمي يابد – توانايي ندارد – فعل مضارع منفي از ثلاثي مجرد باب فعل يفعل و لازم است و به وسيله علي متعدي مي شود .

3- اهلكت :

نابود كردم – تباه كردم – فعل ماضي از باب افعال و متعدي يك مفعولي است .

4- لبد :

انبوه و بسيار – فراوان – اسم ثلاثي مجرد است .

5- لسان :

زبان – اسم ثلاثي مزيد است و مذكر و مونث استعمال مي شود البته مذكر استعمال شدنش بيشتر مي باشد .

6- شفتين :

دو لب – تثنيه (شفه) است و شفه بر وزن فعه است كه در اصل شفهه بوده لام آن (هاء) حذف گرديده و حركت فتحه آن به ماقبل داده شده و تاء در جاي آن قرار داده شده است . جمع شفاه و شفاهت مي آيد .

7- نجدين :

دو راه – دو طريق – تثنيه (نجد) است و نجد در لغت به معناي راه و طريق مرتفع و بلند است و مراد از نجدين در آيه ، راه خير و راه شر است و وجه تسميه اين دو راه به نجدين آن است كه پيمودن هر يك از اين دو راه همراه با رنج و سختي و كوشش است چنانكه راه بلند و مرتفع با سختي و كوشش پيموده مي شود .