نصیر الدین عبد الجلیل مشهور به واعظ قزوینی

نصیر الدین عبد الجلیل مشهور به واعظ قزوینی صاحب النقض از بزرگان علمای قرن ششم است. عبدالجلیل دانشمندی فاضل و فقیهی فصیح و زبان آور بود بعضی او را به نام كتابش صاحب النقض می شناسند. النقض ردیّه ای است مستند بر كتاب نواصب و اتهامات بر أعلام شیعه. عبدالجلیل اثر دیگری به نام براهین در امامت خیرالاوصیاء و جانشینی او و فرزندانش به رشته تحریر درآورد. قاضی شهید صاحب مجالس می نویسد: واعظ قزوینی مدتها در ری تبلیغ می نمود و دانشمندی بلند همت بود، شیعیان ایران در جو آن روزگار (كه اغلب پیرو مذاهب دیگر بودند) از مكتوبات نواصب و بعضی اتهامات بی مورد خیلی ناراحت می شدند و در این زمینه مطالب مثالب و نواصب را به رخ شیعیان می كشیدند. تا اینكه به درخواست نقیب شریف محمد بن علی مرتضی و یا به درخواست سید مرتضی كه از اعیان با نفوذ شهر ری بوده از عبدالجلیل كتابی مستدل و مستند در نقض بر مثالب (مثالب نواصب) درخواست می شود. سپس این دانشمند بزرگوار كتاب « النقض » را به رشته تحریر درآورد. باید دانست النقض با استفاده از اخبار صحیح فریقین پس از ضرورت به رشته تحریر می رود. صاحب ریاض العلماء ضمن نقل قول صاحب مجالس اضافه می كند نسخه ای از كتاب النقض نزد ما موجود است این كتاب در عصر خود بی نظیر بوده است و تاریخ تألیف آ ن سال 556 به درخواست سید مرتضی محمد بن علی نقیب شیعیان آن زمان صورت گرفته است. نویسنده محقق مرحوم خوانساری صاحب روضات در ذیل كلمه عبدالجلیل، به شرح حال مرحوم ابوسعیدعبدالجلیل رازی كه از مشاهیر علمای شیعه در عراق بوده می پردازد و كتاب نقض التفصح را از او می داند. صاحب روضات اضافه می كند ابن شهر آشوب مازندرانی در معالم العلماء اظهار می دارد. عبدالجلیل رازی فرزند عیسی از اساتید با كفایت من بود و نقضی بر كتاب ابوحسین بصری سنی مرقوم داشت.