اصالة الاطلاق و اصالة الحظر
اصالة الاطلاق:
اصالة الاطلاق از اصول لفظیه میباشد ( در مقابل اصول عملیه) . در صورتیکه لفظی بدون قید یعنی به
صورت مطلق استعمال شده باشد اما تردید داشته باشیم که آیا مراد گوینده نیز مطلق است یا مقصود او
مقید بوده است و لکن قیود به ما نرسیده است؟ در چنین مواردی اصالة الاطلاق را جاری کرده و میگوییم
اگر گوینده چنین اراده ای داشته است باید اعلام کند و چون اعلام نکرده است به قید محتمل اعتنا
نمیکنیم مثلا در قرآن مجید آمده: خداوند بیع را حلال کرده است آیا حلال بودن بیع دارای قیود وشروطی
است ؟ آیا بیع زمانی حلال است که معامله نقدی باشد و یا معامله نسیه نیز حلال است؟ و آیا در حلال
بودن بیع شرط است که با الفاظ عربی باشد ؟ با تمسک به اصالة الاطلاق چنین قیودی و شروطی
معتبرنیست بلکه اطلاق آن حجت است این اصل هم مانند بقیه اصول لفظیه هم برگوینده حجت است و
هم برشنونده یعنی نمیشود به شنونده گفت چرا به مطلق عمل کردی؟
اصالة الحظر:
حظر به معنای منع میباشد و محظور یعنی ممنوع اصل حظر شبیه اصل احتیاط است عده ای عقیده
دارند که اشیاء در طبیعت از آ« خداست و انسان هم جزئی ازطبیعت است پس انسان و اعمال او همگی
مخلوق خداوند است بنابراین تصرف انسان در ملک خداوند بدون اجازه او ممنوع است .
بعضی میگویند معنای این سخن این است که جانب ترک رابر جانب فعل ترجیح دهیم این سخن نیاز به
دلیل دارد در صورتی که نه دلیل عقلی داریم ونه دلیل شرعی . سید مرتضی (ره) میفرماید : چه کسی
گفته تصرف انسان بدون اذن خداووند قبیح است در حالیکه هیچ دلیلی بر قبح چنین تصرفی نداریم پس
استدلال اخباریین به اصالة الحظر مردود است در نتیجه به اصالة الحظر نمیتوان تمسک کرد چون از اصل
مخدوش است در ثانی بر فرض چنین اصلی استدلال مخدوش است و ثالثا اگر کیفیت استدلال هم
درست باشد با ادله ای چون (( خلق لکم ما فی الارض جمیعا )) و روایت (( کل شیء مطلق حتی یرد
فیه نهی )) که دلالت بر اذن شرعی و اباحه دارد موردی برای این اصل باقی نمیماند.
