[درس 29 - سهشنبه: 14/9/78]
بسم اللّه الرّحمن الرّحيم
هرچند بحث درباره مباشرت و تسبيب قدرى طولانى شد كه شايد هم اين مقدار لازم نبود لكن از مجموعه مباحث دو نكته بدست مىآيد كه اين دو نكته مىتواند براى مباحث آينده مفيد واقعشود.
نكته اول: فرق بين مباشرت و تسبيب
فرق بين مباشرت و تسبيب است كه مباشرت عبارت است از: هر عملى كه منتهى به موت شود و مستقيما با جسم مجنىّعليه سر و كار پيداكند، مثل اينكه انسان كسى را با دست خفه كند يا ذبح كند يا جراحت قتالى بر او واردكند، بنابراين هرچند ممكن است بعد از وقوع عمل تا وقتى كه به علت اصلى مرگ منتهى بشود دو يا سه واسطه هم در بين باشد مثل اينكه سمّى را در حلق او مىريزد يا در رگ او تزريق مىكند، اين سم تا وقتى كه به سلولهاى حساس مغز برسد و به مرگ منتهى بشود ممكن است دو يا سه واسطه بخورد. لكن چون مستقيما با جسم مجنىّعليه سر و كار دارد اين را مباشرت مىناميم.
تسبيب: آن است كه بين جانى و جسم مجنىّعليه چيزى فاصله شود كه آن فاصله عبارت است از سبب. مثل اينكه كسى را به ريسمان معلق مىكند سپس آن ريسمان را مىكشد تا خفگى حاصل شود در اينجا عمل مستقيما بر روى جسم مجنىّعليه نيست بلكه ريسمانى را مىكشد منتهى اين ريسمان وقتى كشيده شد عملى بر آن مترتب مىشود كه عبارت است از تماس آن طناب با گلوى مجنىّعليه و فشارآوردن آن كه در نتيجه منجر به خفگى وى شود. نكته دوم: ملاك تحقق عمد در مباشرت و تسبيب
ملاك تحقق عمد در مباشرت و تسبيب يك چيز است و آن يا قصد قتل است و يا قصد عملى است كه آن عمل عادةً موجب قتل باشد. | 