• مشکی
  • سفید
  • سبز
  • آبی
  • قرمز
  • نارنجی
  • بنفش
  • طلایی
 
 
 
 
 
 

ادله معتقدان به جمع آورى قرآن قبل از رحلت

پيش تر ثابت شد كه جمع آورى قرآن به صورت «مصحف » پس از رحلت صورت گرفته است.
اكنون نگاهى مى اندازيم به دلايل مخالفان اين عقيده.
اين گروه نيز به مجموعه اى از شواهدعقلى و نقلى استناد نموده اند.
نگارنده در يك بررسى نسبتا دقيق و با تتبع در منابع مختلف،فهرستى از دلايل مخالفان جمع آورى قرآن به صورت «مصحف » پس از رحلت را گردآورده است كه به اختصار ذكر مى شود:

1. تعارض روايات جمع آورى قرآن پس از رحلت - كه عموما از طريق اهل سنت نقلگرديده اند - با يكديگر.
آية الله خوئى(ره) در البيان پس از نقل 22 روايت، كه اهم رواياتجمع آورى قرآن است، در بيانى مفصل به نقد اين روايات پرداخته اند و با روشن ساختن موارداختلافى كه ميان اين روايات وجود دارد، همه آنها از آن جهت كه باهم متعارضند، از درجه اعتبار ساقط نموده اند (24) .
پاسخ: اين كه در ميان اين روايات، آشفتگى هايى وجود دارد، قابل انكار نيست.
علامه محمدجواد بلاغى با اين كه خود به برخى از اين آشفتگى ها در روايات اشاره مى نمايد، (25) در عين حال از طرفداران سرسخت جمع آورى قرآن پس از رحلت است.
علامه طباطبائى نيز پس از ذكر گروهى از همين روايات جمع، در يك جمع بندى چنين اظهار نظر مى كند: آن چه از حريت در عقيده و آزاد انديشى در مورد اين روايات به دست مى آيد، اين است كه،روايات گرچه خبرهاى واحد و غيرمتواترند; اما اين اخبار همراه با قراين قطعى مى باشند. (26) .
واقعيت آن است كه مى توان اضطراب و آشفتگى موجود ميان بسيارى از اين روايات را به راحتى حل نموده ميان آنها جمع كرد (27) .
در اين جا به نظرى جالب از مرحوم دكتر راميار توجه مى كنيم: اين آشفتگى اصولا در كار حديث هست، پس كاربرد حديث چيست؟ كدام مسأله فقهى ياكلامى است كه در بحث و كنكاش نباشد؟ اگر هر نكته اى را درست سر جاى خود بنهيم ونظم و ترتيبى بدين تكه هاى جدا از هم بدهيم، بنيانى رفيع و مفيد خواهيم داشت.
درمجموع اين احاديث، آن چه ناسره و تك و ناهمخوان است، بايد كنار گذارد و از ميان انبوه اين اخبار، واقعيت ها را باز جست (28) .
2. تعارض روايات جمع آورى قرآن پس از رحلت با رواياتى كه دلالت بر جمع آورى قبل ازرحلت مى نمايند.
شعبى گفته است: شش تن از انصار قرآن را در عهد رسول خدا(ص) جمعنمودند كه عبارتند از: ابى بن كعب، زيد بن ثابت، معاذ بن جبل، ابوالدرداء، سعد بن عبيد و ابو زيد (29) .
انس بن مالك در پاسخ به قتاده كه از جامعان قرآن در زمان پيامبر(ص) سؤال نموده است،مى گويد: آنان چهار تن و همگى از انصار بودند.
ابى بن كعب، معاذ بن جبل، زيد بن ثابت و ابو زيد.