زيد مى گويد: پس از نقل اين جريان، ابوبكر به من گفت: تو مردى جوان، عاقل و مورد اعتمادمى باشى و تو بودى كه وحى را براى پيامبر مى نوشتى، پس به جمع آورى قرآن اقدام نما.
(زيد:) به خدا قسم اگر مرا مامور مى كردند كه كوهى را از جايى بردارم، سنگين تر از چنينماموريتى نبود.
به آنها گفتم: چگونه شما كارى را انجام مى دهيد كه شخص پيامبر(ص)انجام نداده است؟ ابوبكر در پاسخ گفت: به خدا قسم، خير در همين است.
و پيوسته به مناصرار نمود تا آن كه خداوند همان شرح صدرى را كه به ابوبكر و عمر عنايت كرده بود، به مننيز عنايت فرمود.
پس به تتبع و تفحص قرآن پرداختم و قرآن را از نوشته هايى كه بر روىشاخه هاى خرما و سنگ هاى ظريف بود و آن چه در سينه مردم جاى داشت جمع آورى كردم ⁽¹⁵⁾

كيفيت جمع دوم (جمع در زمان ابوبكر) به دست زيد بن ثابت

به دستور مقام خلافت، جماعتى از قراى صحابه، با تصدى مستقيم زيدبن ثابت صحابى،سوره ها و آيات قرآن را از الواح و سعف ها و كتف ها، كه در خانه پيامبر اكرم(ص) به خطك-تاب وحى يا پيش قراى صحابه بود، جمع آورى كرده در يك مصحف قرار دادند و نسخه هايى ازآن را به اطراف و اكناف فرستادند ⁽¹⁶⁾ .
به نقل يعقوبى كميته اى مركب از 25 نفر از انصار تحت نظارت ابوبكر تشكيل شد تا زيد را دراين امر يارى نمايند.
به آنها گفته شد قرآن را بنويسيد و بر سعيدبن عاص كه مردى فصيح است عرضه كنيد ⁽¹⁷⁾ .
هشام بن عروه از پدرش نقل كرده كه ابوبكر به عمر و زيد دستور داد تا در مسجد بنشينند و تنها آياتى را ثبت نمايند كه مدعى آن، دو شاهد بر آن اقامه نمايد ⁽¹⁸⁾ .
يكى از ايرادهايى كه به جمع قرآن در زمان ابوبكر شده در همين مورد است كه روايت فوق ورواياتى نظير آن نشان مى دهند آنها آيات قرآن را - كه بايد به دليل قطعى و متواتر ثابتگردند - با اين شيوه ابتدايى و ساده، جمع مى نمودند و تنها براى ثبت آيه يا حتى سوره اى اگركسى دو شاهد مى آورد، مقبول مى افتاد; در حالى كه نص قرآنى بايد به تواتر ثابت گردد، نه بادو شاهد عادل.
ايرادكنندگان گفته اند اساسا چنين شيوه اى در جمع آورى قرآن كريم مستلزموقوع تحريف در كتاب خدا خواهد بود; زيرا تضمين هاى لازم در آن به كار نرفته و دقت لازم در آن صورت نگرفته، در نتيجه چنين جمع آورى هايى معمولا اطمينان آور نيستند ⁽¹⁹⁾ .
ليكن همه مى دانيم كه حافظان قرآن كريم بسيار بودند و خود زيد از جمله حافظان قرآنبوده است و جمع آورى قرآن - به تعبير علامه بلاغى - تحت نظارت هزاران نفر از حافظان قرآن صورت گرفت.
بنابراين بايد ديد مراد از دو شاهد در چنين روايتى چيست؟ ابن حجر گفته است: گويا منظور از اقامه دو شاهد آن است كه آن دو شهادت دهند كهمكتوب و نوشته قرآنى در حضور پيامبر نوشته شده بوده و يا آن كه شهادت دهند، نوشته از وجوهى بوده است كه قرآن به آن وجوه نازل گشته است.
ابوشامه مى گويد: