فصل پنجم: چگونگى وحى غيرمستقيم

و انه لتنزيل رب العالمين نزل به الروح الامين على قلبك لتكون من المنذرين; ⁽¹⁾ وراستى كه اين [قرآن] وحى پروردگار جهانيان است.
روح الامين آن را بر دلت نازل كرد، تا از [جمله] هشداردهندگان باشى.
علامه طباطبائى گويد: منظور از «قلب » در فرهنگ قرآن كريم، عضو صنوبرى شكلى كه سمت چپ بدن قرار داردنيست; بلكه نفس انسانى است كه داراى ادراك است و همه احساسات و اراده انسان بدانوابسته است.
بسا چنين تعبيرى (نزول بر قلب پيامبر) اشاره به اين باشد كه نفس شريف آن حضرت بدون مشاركت حواس ظاهرى وحى را تلقى مى نموده است. ⁽²⁾
به سخن ديگر پيامبر با تمام روح و روان خويش وحى را دريافت مى نموده است و چشم وگوش ظاهرى در اين امر دخالتى نداشته اند.
اگر جز اين بود، مردم ديگر نيز مى توانستند همه آن چه را پيامبر مى بيند و مى شنود، ببينند و بشنوند.
از روايات نزول غيرمستقيم وحى چنين برمى آيد كه در اين مرحله امر بر پيامبر دشوار نبودهاست.
گاه جبرئيل به صورت بشرى متمثل مى شد و به حضور پيامبر مى رسيد.
در نقلى از امام صادق(ع) آمده است: ⁽³⁾ جبرائيل هنگامى كه به حضور پيامبر مى رسيد، مانند بندگان مى نشست و بدون اجازه وارد نمى شد.