د) تعداد مصاحف عثمانى

در اين مورد اقوال متعددى وجود دارد.
ابو عمرو دانى در كتاب المقنع مى گويد: بيشتر دانشمندان عقيده دارند كه عثمان مصاحف را در چهار نسخه نوشت و هر يك را به منطقه اى فرستاد; كوفه، بصره و شام و يك مصحف را نزد خود نگه داشت.
بعضى گفته اند مصاحف، هفت نسخه بوده و علاوه بر مراكز پيش گفته، به مكه و يمن و بحرين نيز فرستاده شده است.
ولى قول اول صحيح تر است و امامان علوم قرآنى بر آن اعتماد دارند ⁽¹⁸⁾ .
سيوطى مى گويد: مشهور آن است كه مصاحف عثمانى، پنج مصحف بوده است.
ابن ابى داود از ابوحاتم سجستانى نقل مى كند كه: هفت مصحف نوشته و به مكه، شام، يمن، بحرين، بصره و كوفه فرستاده شد و يك نسخه را عثمان در مدينه نزد خود نگه داشت ⁽¹⁹⁾ .
يعقوبى در تاريخ خود تعداد مصاحف عثمانى را نه مصحف ذكر كرده كه مصر و الجزيره نيز به بلاد قبلى اضافه شده اند ⁽²⁰⁾ .
دكتر راميار در بررسى خود پس از نقل اقوال متعدد نتيجه مى گيرد كه سه مركز مهم اسلامى و نظامى در عصر عثمان، شام، كوفه و بصره بود، اين شهرها به اضافه دوشهر مكه و مدينه كه از موقعيت ويژه اى برخوردار بودند، داراى مصاحف عثمانى بودند.
همين مراكز بودند كه بعدها قراءت هاى اصلى از آن جا سرچشمه گرفت.
توزيع قراءت هاى ده گانه ⁽²¹⁾ در شهرها نيز همين مطلب را تاييد مى كند: در مدينه: نافع و ابوجعفر; در مكه: ابن كثير; در بصره: ابو عمرو بن علاء و يعقوب; در شام: ابن عامر; در كوفه: عاصم، حمزه، كسائى و خلف.
بنابراين به اين نتيجه مى رسيم كه مصاحف فرستاده شده به اطراف، پنج نسخه بوده است ⁽²²⁾ .
از مجموع اين اقوال به دست مى آيد كه مصاحف به نقاطى كه داراى مركزيت بوده اند، فرستاده شده است.
عثمان با هر مصحف، يك قارى اعزام نمود تا همه به قراءت او قرآن را بخوانند و در اختلافات به او رجوع نمايند.
مردم هر منطقه از قرآن و مصحف رسمى استنساخ مى كردند و مرجع نهايى در مصاحف استنساخ شده نيز، همان مصحف موجود در منطقه خودشان بود.
قاريانى كه با مصاحف عثمانى اعزام گرديدند عبارتند از: عبدالله بن سائب (مصحف مكى)، مغيرة بن شهاب (مصحف شامى)، ابو عبدالرحمن سلمى(مصحف كوفى)، عامر بن عبد القيس (مصحف بصرى)، و قارى مدينه، كه مصحف اصلى و نسخه امام در آن جا قرار داشت، زيد بن ثابت بود ⁽²³⁾ .
اگر ميان مصاحف ارسالى به نواحى مختلف، اختلافى به وجود مى آمد، مرجع، مصحف «امام » بود كه در مدينه، مركز خلافت قرار داشت.
به مصاحف ديگر نيز «امام » اطلاق شده است; از آن رو كه هر يك در منطقه خويش مرجع ساير مصاحف استنساخ شده بوده اند.